vlag Kenia K E N I A Wikipedia Landenweb
Opp.: 580.367 km² (19 x België)    Inw.: 39 miljoen (2009)   (67 inw./km²)    Regeringsvorm: republiek    Hoofdstad: Nairobi   Religie: christendom

locatie Kenia Kenia

Kenia is een staat in Oost-Afrika. Het land grenst in het noorden aan Ethiopië, in het oosten aan Somalië, in het zuidoosten aan de Indische Oceaan, in het zuiden aan Tanzania, in het zuidwesten aan het Victoriameer, in het westen aan Uganda en in het noordwesten aan Soedan.
Kenia heeft een oppervlakte van 582.646 km², waarvan ongeveer 13.400 km² water is. De hoogste berg in Kenia is de Mount Kenya (5199 meter), de op een na hoogste berg in Afrika na de Kilimanjaro in Tanzania. Het gebied van Mount Kenya is zeer vruchtbaar en daarom worden de lagergelegen gebieden dan ook gebruikt voor landbouw.
De fauna en flora in Kenia zijn zeer gevarieerd: zo zijn er meer dan 80 wilde diersoorten en over de duizend verschillende vogels. De vele natuurparken hebben een grote aanwezigheid van leeuwen, zebra’s, giraffes, nijlpaarden, olifanten en luipaarden. In de nabijheid van het Victoriameer zijn er veel flamingo’s en leven er nog heel wat neushoorns.
Het tropische klimaat wordt beïnvloed door de Indische Oceaan en locatie -de evenaar. Daardoor is het praktisch even lang donker als licht. En zijn de dagen bijna het hele jaar door even lang. Aan de kust is er dag en nacht een constante hoge temperatuur en een hoge luchtvochtigheid.
Neerslag valt in Kenia in twee periodes, van maart tot en met mei en eind oktober tot en met december. Meestal valt de neerslag in korte stortbuien of tijdens een storm die duidelijk voorspelbaar is door het snel samentrekken van de wolken. Vaak veranderen de niet verharde wegen na een regenbui in modderpoelen. De wegen zijn trouwens barslecht en zitten vol kuilen.

Politiek
Op 12 december 1963 werd Kenia onafhankelijk. Kenyatta werd president. Na zijn dood in 1978 werd hij opgevolgd door Daniel Arap Moi die in totaal vier keer werd herkozen.
In het begin van de jaren negentig vonden stammenconflicten plaats waarbij duizenden doden vielen en tienduizenden mensen dakloos raakten. De verkiezingen van 1997 werden geplaagd door corruptie en fraude maar Moi werd weer herkozen.
Bij de verkiezingen van 27 december 2002 was Moi niet herkiesbaar en werd oppositieleider Mwai Kibaki gekozen tot president. In 2007 stelde Kibaki zich verkiesbaar voor een tweede termijn.
Volgens het verkiezingscomité versloeg hij zijn opponent Raila Odinga met een marge van 232.000 stemmen. Odinga beschuldigde Kibaki evenwel van verkiezingsfraude en op enkele plekken in Kenia brak geweld uit. President Kibaki werd hierna meteen beëdigd voor een tweede termijn. Het geweld breidde zich hierna verder uit. Kibaki en aanhangers van Odinga beschuldigden elkaar onderling van etnische zuiveringen.
De Europese Unie, aanwezig met een verkiezingscommissie, nam duidelijk afstand van de verkiezingsuitslag vanwege geconstateerde fraude. Reisorganisaties haalden toeristen terug en gaven restitutie aan mensen die al een reis geboekt hadden. De protesten en de daarmee samenhangende gewelddadigheden bleven tot in februari aanhouden, zonder dat een oplossing in zicht leek te komen. Er vielen uiteindelijk 1500 doden, onder andere in het westen van het land en in de sloppenwijken van Nairobi. Ook raakten er als gevolg van de onlusten zo'n 600.000 Kenianen ontheemd.
Een bemiddelingspoging van oud-secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan, werd eind januari ingezet, wat uiteindelijk eind februari tot een compromis leidde. Dit compromis hield onder andere in dat er een coalitieregering zou komen, waarbij Kibaki president bleef en Odinga premier werd. Op 13 april 2008 werd deze nieuwe coalitieregering gepresenteerd.

Kenia heeft zich de voorbije decennia opgewerkt tot een bloemengrootmacht. Het land is de grootste exporteur van snijbloemen naar de EU. Maar na meer dan twintig jaar groei gaat het nu opeens hard bergaf in de sector. Volgens de Keniaanse Bloemenraad hebben de telers in Kenia van januari tot eind augustus 2009 maar 80.000 ton bloemen geproduceerd, 40.000 ton minder dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. De verwachting is dat de negatieve groei zich de komende maanden nog doorzet.
Volgens verschillende rapporten heeft de crisis de vraag naar bloemen met ongeveer 30 procent doen teruglopen. Bovendien voert Colombia, na Nederland de grootste exporteur van bloemen in de wereld, meer bloemen uit naar Europa omdat de markt in de VS is ingestort.
Telers uit de streek van Naivasha, de belangrijkste bloemenregio in Kenia, moesten hun productie ook verminderen omdat ze geen irrigatiewater genoeg meer hebben. Het waterpeil in het meer van Naivasha daalt schrikbarend en de overheid heeft een rantsoeneringsprogramma opgezet om dat tegen te gaan. Water voor huishoudelijk gebruik krijgt daarbij voorrang. Het meer viel in het verleden al twee keer droog.
In de Keniaanse tuinbouwsector werken een half miljoen mensen. Bloementelers zeggen dat ze de komende maanden mensen zullen moeten afdanken. Ze vrezen echter conflicten met de machtige vakbonden. Op sommige plantages zijn er arbeiders naar huis gestuurd met de belofte dat ze mogen terugkeren als de vraag weer aantrekt. Andere bloementelers kweken nu groenten in een deel van hun serres. De droogte heeft de groentenprijzen immers doen stijgen. Dat gaat ten koste van de honderdduizenden kleine landbouwers, die traditioneel de groententeelt voor hun rekening nemen.
Om ontslagen zoveel mogelijk te vermijden, overweegt de Keniaanse overheid de bloemenplantages het statuut van Speciale Economische Zone toe te kennen. Dat zou de belastingdruk op de bedrijven verminderen.
Overigens kreeg de Keniaanse bloemensector ook vorig jaar al een klap door het geweld dat in het land uitbrak na lang aanslepende betwistingen over de uitslag van de presidentsverkiezingen van december 2007. Het land zag ook twee grote bloementelers uitwijken naar Ethiopië. Daar liggen de lonen lager, al is de transportinfrastructuur er veel slechter. Voor Kenia staat er veel op het spel. De bloemensector is een belangrijke deviezenbron en vertegenwoordigt vijf procent van het Keniaanse bruto binnenlands product.

In de Keniaanse hoofdstad Nairobi wonen meer dan 2 miljoen mensen in sloppenwijken. Ze leven er in erbarmelijke omstandigheden.
De bewoners van de sloppenwijken hebben onvoldoende toegang tot water, klinieken en scholen. Ze zijn steeds bang onder dwang uit hun huis gezet te worden, omdat ze plaats moeten ruimen voor infrastructuurpojecten zoals het Nairobi River Basin Programme.
De overheid heeft plannen om de sloppenwijken te verbeteren, maar doet tot nu toe veel te weinig om de onmiddellijke noden van de bewoners te lenigen en houdt geen rekening met hun bezorgdheden bij het opstellen van de plannen.


Uit het jaarrapport 2010 van Amnesty International (2009)
Doodstraf: afgeschaft in de praktijk.
Levensverwachting: 53,6 jaar.
Sterftecijfer onder 5 jaar (m/v): 112/95 per 1000.
Alfabetisme onder volwassenen: 73,6 %.

De autoriteiten toonden weinig politieke wil om de verantwoordelijken voor mensenrechtenschendingen begaan bij het verkiezingsgeweld in 2007/2008 voor de rechter te brengen en om slachtoffers schadeloos te stellen.
Staatsveiligheidsagenten die zich schuldig hadden gemaakt aan onwettige moordpartijen en marteling liepen nog altijd vrij rond. Mensenrechtenverdedigers stonden bloot aan grote risico’s en bedreigingen.
Geweld tegen vrouwen en meisjes kwam veel voor.
Duizenden mensen werden onder dwang uit hun huizen gezet.
De president zette de doodstraf van ruim vierduizend gevangenen die al jarenlang in de dodencel zaten, om in levenslang. Rechtbanken bleven doodvonnissen opleggen, maar er vonden geen terechtstellingen plaats.



Op 8 maart 2011 brak brand uit in de sloppenwijk van Deep Sea, Nairobi. Ongeveer 90% van de woningen verdwenen in de vlammen. Volgens het Keniaanse Rode Kruis zijn tot 10.000 mensen getroffen: de meesten werden dakloos, tientallen werden gewond.
Het vuur verspreidde zich snel, soms via de elektriciteitsdraden tussen de woningen. Brandweerwagens hadden moeite om het gebied te bereiken omdat er slechts één toegangsweg is en die is dan nog erg smal en oneffen.
Veel gezinnen in Deep Sea verloren al hun bezittingen in de brand, met inbegrip van persoonlijke documenten. Dit heeft soms verstrekkende gevolgen. De uiterste inschrijfdatum voor de nationale examens in het basisonderwijs is 31 maart, maar om in te schrijven heb je je geboorteakte nodig en die is vaak samen met andere belangrijke documenten in de brand verloren gegaan.
In de afgelopen weken brak naar verluidt ook brand uit in andere sloppenwijken en informele nederzettingen waaronder Kibera, de grootste sloppenwijk in Nairobi.
In de sloppen van Nairobi loert het gevaar van brand altijd om de hoek. De kwaliteit van de gebruikte materialen en de constructie van de woningen is er ronduit slecht. Dit brandrisico wordt nog verhoogd door overbevolking en gevaarlijke elektriciteitsdraden. De slechte wegen beperken de mogelijkheden van de brandweer en het gebrek aan toegang tot water zorgt ervoor dat branden zich zeer snel verspreiden.
De snelheid waarmee de brand zich verspreidde, illustreert duidelijk dat de Keniaanse regering dringend werk moet maken van de gebrekkige huisvesting in informele nederzettingen in Nairobi. Ze moet ervoor zorgen dat iedereen zijn recht op een leven in veiligheid en waardigheid kan uitoefenen, ook de sloppenwijkbewoners.

Somalische vluchtelingen
"In Kenia hebben we geen vrijheid. We hebben geen documenten, we kunnen ons niet verplaatsen en de politie kan ons lastigvallen. We worden als vluchtelingen gezien en niet als mensen. De politie is door en door slecht, ze zien dat we Somaliërs zijn en ze arresteren ons. Ze vernietigen onze documenten en vragen vervolgens geld. Ik kan zelfs niet uitdrukken wat voor een zware emotionele last we als vluchteling dragen. Het zal ons altijd achtervolgen."
Aan het woord een 17-jarig meisje uit Mogadishu, Somalië. Ze ontvluchtte haar land in de hoop bescherming te vinden in het naburige Kenia. Ze maakt als Somalische deel uit van één van de grootste vluchtelingengroepen ter wereld. Het gewapend conflict in Zuid- en Centraal Somalië dreef volgens de VN vluchtelingenorganisatie (UNHCR) sinds 2007 al 600.000 Somaliërs over de grens, op zoek naar bescherming. Buurland Kenia herbergt het grootste aantal Somalische vluchtelingen.
Begin 2007 werd de grens tussen Kenia en Somalië door de Keniaanse regering uit veiligheidsoverwegingen officieel gesloten. Als gevolg daarvan werd een 'transit centrum' van UNHCR in Liboi, een stad op 15 km van de grens, noodgedwongen gesloten. Het centrum voorzag in registratie, medische onderzoeken en transport van Somalische vluchtelingen naar het Keniaanse vluchtelingenkamp Dabaab. Amnesty International is bezorgd om de impact van de grensblokkade op de bescherming en medische begeleiding van Somalische vluchtelingen.
Kenia moet haar internationale verplichtingen tegenover vluchtelingen vervullen. Geregeld dwingen de Keniaanse autoriteiten Somalische vluchtelingen terug te keren, ook al is hun veiligheid niet gegarandeerd. Daarnaast worden vluchtelingen en asielzoekers ook willekeurig opgesloten. Vaak worden ze pas vrijgelaten na het betalen van een geldsom.
Amnesty International klaagt ook de schrijnende humanitaire omstandigheden in het vluchtelingenkamp Dabaab aan. De enorme overbevolking maakt van het kamp één van de grootste vluchtelingenkampen ter wereld: meer dan 300.000 vluchtelingen worden er opgevangen in een kamp met een capaciteit van 90.000 vluchtelingen. De erbarmelijke omstandigheden in het kamp leiden onder andere tot onveiligheid, seksueel geweld en incidenten tussen verschillende nationaliteiten.
De UNHCR kreeg toestemming om Dabaab uit te breiden met kamp Ifo II, maar door tussenkomst van de Keniaanse regering werd de constructie van het kamp in maart dit jaar stilgelegd. Er is dus nog steeds geen oplossing in zicht om de overbevolking tegen te gaan.

Op 4 augustus 2010 werd een referendum gehouden over een nieuwe Keniaanse grondwet, die onder meer de macht van de president moest inperken ten gunste van het parlement en de regio's, en hervormingen op het gebied van landverdeling nastreefde. De bestaande grondwet gaf de president volgens velen te veel macht, wat werd gezien als een erfenis van de alleenheerschappij van Kenyatta en Moi. Zo kwam er een Senaat en 47 kiesdistricten, die elk een eigen bestuur en veel autonomie hebben. De regering mag maximaal 22 ministers tellen, die geen lid mogen zijn van het parlement. Ook regelt de nieuwe constitutie de instelling van een commissie die moet bepalen of de uitgiften van land in het verleden wettig waren. Deze commissie heeft ook het recht zo nodig land te herverdelen. Het 'ja'-kamp won met grote meerderheid. Het referendum verliep vreedzaam.
De presidentsverkiezingen in maart 2013 ontwikkelden zich in een strijd tussen premier Raila Odinga en Uhuru Kenyatta, zoon van Kenia's eerste president Jomo Kenyatta. Kenyatta won, maar deze overwinning werd in eerste instantie door Odinga aangevochten. Uiteindelijk legde hij zich bij de uitslag neer.
Kenyatta was intussen in 2011 aangeklaagd bij het Internationaal Strafhof op verdenking van betrokkenheid bij het geweld in 2007 en 2008, samen met andere vooraanstaande leden van beide kampen. Ondanks de aanklacht werd hij dus tot de nieuwe president gekozen, maar dat een zittend staatshoofd verdachte was, droeg in de jaren hierna bij aan de wrijving tussen sommige Afrikaanse regeringen en het hof. In 2015 werd de zaak geseponeerd wegens gebrek aan bewijs – waarbij tegenwerking van de Afrikaanse regering en de veiligheid van getuigen mogelijk een rol speelde.
In 2017 gingen de presidentsverkiezingen wederom tussen Uhuru Kenyatta en Raila Odinga. Nadat Kenyatta was uitgeroepen tot winnaar van de op 8 augustus gehouden verkiezingen, verklaarde het Hooggerechtshof deze uitslag op 1 september ongeldig vanwege verschillende onregelmatigheden. Dit besluit werd in binnen- en buitenland begroet als een blijk van onafhankelijke rechtspraak. Binnen twee maanden moesten nieuwe verkiezingen worden gehouden. Odinga trok zich echter terug omdat er volgens hem niet genoeg aanpassingen werden gedaan aan de kiesraad en het verkiezingsproces om te garanderen dat de nieuwe stembusgang eerlijker zou verlopen. Hij riep op tot een boycot. Het gevolg was dat Kenyatta bij de nieuwe verkiezingen op 26 oktober een overweldigende meerderheid van 98% behaalde, maar dat de opkomst minder dan 39% was. Op 20 november keurde het hooggerechtshof de herstemming goed waarna Kenyatta op 28 november beëdigd werd voor een tweede termijn.

Veilig bevallen in het containerdorp van Likoni
In mei 2018 opende Artsen Zonder Grenzen een nieuw gezondheidscentrum in Likoni, net buiten Mombassa. Om medische zorg te kunnen garanderen tijdens de opbouw van dit centrum beheerde de organisatie een tijdelijk ziekenhuis, volledig opgetrokken uit zeecontainers. Eens samengesteld vormden ze een volledig functioneel ziekenhuis, uitgerust met een operatiekamer. Dit 'containerdorp' werd een toebluchtsoord voor veel moeders om op een veilige plek te kunnen bevallen.
Voordat Artsen Zonder Grenzen met haar activiteiten begon, was er in het nochtans dichtbevolkte district geen verloskundige spoedafdeling of neonatale zorg te vinden. Hoogzwangere vrouwen moesten de veerboot nemen over het kanaal om de kraamkliniek op Mombassa -een eiland van ongeveer 15 km²- te bereiken. In geval van nood kon zo'n overtocht zowel voor de moeder als voor haar kind een fatale afloop kennen. Daarom werd besloten om het voormalige gezondheidscentrum van Mrima in Likoni te herstellen en uit te breiden.
In mei, na twee jaar herstellingswerken, opende Artsen Zonder Grenzen officieel het nieuwe centum. Het telt 31 bedden en biedt professioneel ingerichte verloskamers, met veel ruimte en met verbeterde medische apparatuur.
Alle diensten werden sindsdien verplaatst naar de nieuwe structuur en het 'containerdorp' is nu leeg en buiten gebruik.

De Sengwer!
De Sengwer, die een spirituele band hebben met het woud waar ze leven, worden gewelddadig van hun land verdreven door de overheid.
De Sengwer leven in het prachtige Embobutwoud in het westen van Kenia, niet zo heel ver van het Victoriameer. Ze hebben er een diepe, spirituele band mee. Het is het land van hun voorvaders waar ze al eeuwen op leven en werken.
Maar woudwachters en politieagenten hebben sinds 2012 minstens 2.600 huizen platgebrand. Duizenden mensen hebben het meegemaakt dat ze van de ene dag op de andere dakloos werden. In 2018 schoot de politie zelfs een man dood.
Deze acties worden door de overheid gerechtvaardigd door haar strijd tegen ontbossing. Er is echter geen enkel bewijs dat de Sengwer schade toebrengen aan het woud.

China in Kenia
De 'Weg naar Nergens’, zo wordt deze gloednieuwe, maar onaangeroerde Keniaanse spoorlijn genoemd. De aanleg begon in 2018 om hoofdstad Nairobi te verbinden met de honderdtwintig kilometer meer naar het noordwesten gelegen stad Naivasha, bekend van onder meer de door Nederlanders gedreven sierteeltsector. Maar sinds 2019 stopt het spoor halverwege, middenin een slaapstadje, omdat China geen geld meer wil steken in dit project van 1,3 miljard euro.
De eveneens door China betaalde en aangelegde, bijna vijfhonderd kilometer lange lijn tussen Nairobi en haven- en toeristenstad Mombasa werkt wél: sinds 2017 vervoert die trein jaarlijks vele passagiers en goederen tussen de twee grootste steden van Kenia, met een reistijdverkorting van normaal twaalf uur naar vierenhalf uur. Binnen hetzelfde project moeten alle oude en vervallen Keniaanse treinsporen, ruim een eeuw geleden aangelegd door de Britse kolonisator, vervangen worden en weer als vanouds doorrijden naar buurland Uganda. Het geheel kost omgerekend 4,4 miljard euro.
Sinds het aantreden van de Chinese president Xi Jinping in 2013 is China Afrika letterlijk op het spoor en maakt het Keniaans-Chinese treinsysteem onderdeel uit van een veel groter Chinees miljardenproject dat de hele Oost-Afrikaanse regio moet verbinden: ook Rwanda, Burundi, Ethiopië en Zuid-Soedan moeten met treinverbindingen ontsloten worden. Dit is onderdeel van het zogeheten Road and Belt Initiative, een wereldwijd Chinees infrastructureel megaplan voor spoor, weg, scheepvaart en elektriciteitscentrales) op meerdere continenten, ook bekend als de ‘Nieuwe Zijderoute’.
De Chinese miljardeninvesteringen werden en worden verwelkomd door zowel de leiders als het volk: infrastructurele vernieuwing is immers hard nodig voor de snelgroeiende bevolking. Van het in financiële crisis verkerende Europa zou het niet komen. En voor China werden de steeds stabielere Afrikaanse landen ook interessante afzetmarkten voor Chinese producten. Het spoor nieuw leven inblazen, leek een schone en betaalbare optie.
Maar anno 2020 zijn deze projecten omgeven door kritiek. De vele miljarden die erin zijn gestoken door China waren leningen die Afrikaanse landen nu in een sterke Chinese greep houden. Daarbij zou China via deze projecten buitenproportioneel veel zakelijke, (geo)politieke en militaire grip hebben op Afrikaanse overheden. Nu blijkt dat de Nairobi-Mombasalijn veel minder oplevert dan verwacht, stopt China ineens ook met projecten waarvan wordt gevreesd dat ze niet rendabel zijn, zoals de doodlopende Nairobi-Naivashalijn.

Gerechtigheid voor gedwongen uithuiszetting!
Op 5 februari, om 22u30, werden 3500 inwoners van Kibos, Kisumu County (aan het Victoriameer), op brute wijze uit hun woonst gezet door de Kenya Railways Corporation.
De gewapende politie gebruikte traangas om de bewoners uit hun huizen te dwingen. Toen een bulldozer de huizen verwoestte, kwam een kind vast te zitten onder het puin en stierf.
De bewoners beweren dat er geen schriftelijk ontruimingsbevel is uitgegeven. Deze onwettige daad is in strijd met het presidentieel moratorium van 11 mei 2020 op uitzettingen tijdens de COVID-19-pandemie.
Het eigendomsrecht van Kibos is herhaaldelijk aangevochten. De Kenya Railways Corporation eiste het land als eigendom op. De gemeenschap had met succes een petitie ingediend in kortgeding zodat ze niet uitgezet konden worden totdat door de Environment and Land Court (ELC) vastgesteld werd wie eigenaar is van het land. Dit bevel werd op 5 februari verscheurd door de commissaris, bevoegd voor Kenya Railways en de County, die daarna het bevel gaf tot de uithuiszetting.