L I B A N O N

Opp.: 10.452 km² (1/3 x België)    Inwoners: 5,5 miljoen (2020)   (524 inw./km²)   
Regeringsvorm: parlementaire democratie    Hoofdstad: Beiroet   Religie: islam, christendom

Libanon is een klein en dichtbevolkt land gelegen aan de uiterste oostkust van de Middellandse Zee. In het zuiden grenst het aan Israë en in het oosten en noorden aan Syrië.
De naam Libanon komt van het Aramese lbn, wat "wit" betekent, waarschijnlijk een verwijzing naar het besneeuwde Libanongebergte. Julius Caesar noemde Libanon Lub Na'a, wat "Wit Land" betekent.
Dit gebergte loopt parallel met de vlakke kuststrook. De oostgrens met Syrië wordt gemarkeerd door het gebergte van de Anti-Libanon.
De hoogste berg van Libanon is de Qurnat as Sawda (3088 m). Tussen de twee gebergtes bevindt zich de Bekavallei.
Libanon heeft door zijn hoge bergen geen gebrek aan water. De belangrijkste rivieren zijn de Litani en de Orontes (of Asi).
Al sinds de tijden van de Feniciërs is Libanon een belangrijke leverancier van hout. De Libanonceder is nog steeds het symbool van het land en is opgenomen in de vlag. De ceders zijn thans (gezien hun geringe aantal) beschermd en mogen niet meer gekapt worden.

Politiek
Vergeleken met andere landen is de politiek hier bijzonder complex vanwege de representatie van de verschillende etnisch-religieuze groepen in de regering.
In het zogenaamde Nationale Pact van 1943 is vastgelegd dat de belangrijkste functies in de politieke macht verdeeld zijn over de belangrijkste etnisch-religieuze groepen:
- de president is een Maronitisch christen
- de premier is een soennitische moslim
- de parlementsvoorzitter is een sjiitische moslim
- de opperbevelhebber van het leger is een Maronitisch christen
De verhouding qua politieke macht tussen moslims en christenen in het parlement is min of meer gelijk, maar aangezien de president en de bevelhebber van het leger christen (Maronieten) zijn, valt het in hun voordeel uit. Deze verhoudingen zijn gebaseerd op een volkstelling uit 1932 en later herzien bij het Vredesakkoord van Taif van 1989. Inmiddels vormen de moslims de meerderheid van de Libanese bevolking. Tijdens de verkiezingen van 2005 was de verdeling van de stemgerechtigden tussen christenen en moslims ruwweg 40% versus 60%.
Geen der partijen heeft ooit een absolute meerderheid behaald, waardoor in Libanon altijd coalities gesmeed moeten worden om te kunnen regeren.

In 1973 vond er een uitbarsting van geweld plaats tussen regeringsmilities en de in Libanon verblijvende Palestijnen van de PLO. Daarnaast brak er een strijd uit tussen de falangisten van Pierre Gemayel en diverse islamitische partijen. In 1975 brak de Libanese Burgeroorlog uit. De verschillende partijen in de burgeroorlog raakten onderling verdeeld, wat de onoverzichtelijkheid in het conflict deed toenemen. In 1976 trokken Syrische troepen Libanon binnen, later gevolgd door VN-troepen en het Israëlische leger (1977 en 1982).
In 1989 werd uiteindelijk onder druk van Arabische landen het Vredesakkoord van Taif gesloten. De Israëlische troepen vertrokken in mei 2000 uit het zuidelijke deel van Libanon, na herhaalde aanvallen van Hezbollah en de overtuiging dat het geweld zou afnemen als Israël zou vertrekken uit Libanon.
Op 14 februari 2005 werd oud-premier Rafik Hariri bij een bomaanslag gedood. Hierna ontstonden enorme massademonstraties, waarin de terugtrekking van Syrische troepen geëist werd. Deze demonstraties en de bijbehorende protesten worden de Cederrevolutie genoemd. Hierop verlieten de Syrische troepen Libanon.
In 2006 brak opnieuw een oorlog uit met Israël. In juli van dat jaar vuurde de Hezbollah-militie Katjoesjaraketten af op Israëlisch grondgebied en wist het bij een aanval op een grenspost meerdere Israëlische militairen te doden en anderen tot krijgsgevangene te maken. Israël bracht in reactie hierop met luchtaanvallen ernstige schade toe aan de civiele infrastructuur in Libanon (inclusief de luchthaven van Beiroet). Vervolgens trokken grondtroepen de door Hezbollah militair gecontroleerde delen van Libanon binnen. Hierop volgde een conflict dat een maand lang duurde en waarin 3.970 door Hezbollah afgevuurde raketten in het noorden van Israël, veelal stedelijke gebieden, landden en 1.200 burgers (voornamelijk Libanezen) en 160 soldaten (voornamelijk Israëli's) om het leven kwamen. Het conflict kwam officieel op 14 augustus 2006 tot een einde, toen de VN-Veiligheidsraad in Resolutie 1701 opriep tot een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël.
In het voorjaar van 2008 waren er gevechten waarbij Hezbollah belangrijke delen van Beiroet innam als gevolg van de regeringsbeslissingen die Hezbollah beperkingen oplegden in Libanon. Hezbollah beschouwde dit als verraad van deze regering, omdat dit alleen voordelig zou zijn voor Israël. Bij dit geweld kwamen 80 mensen om het leven.

Op 4 augustus 2020 vond een verschrikkelijke explosie plaats in het havengebied van Beiroet, dicht bij het centrum. Ongeveer 2750 ton ammoniumnitraat, dat al enkele jaren in een loods was opgeslagen, explodeerde en vernietigde grote delen van de hoofdstad. Er waren meer dan 190 doden en duizenden gewonden. Nog geen week later, op 10 augustus, trad de Libanese regering af na grote protesten volgend op de ramp.

Stuwmeer van de Bisri
Sinds in 2019 Libanezen de straat op gingen met de roep om verandering, kreeg het land alleen maar slecht nieuws te verwerken. Regeringen traden af en aan, de nationale munt kelderde, banken bevroren alle tegoeden en daar kwam op 4 augustus 2020 de explosie in Beiroet nog eens bovenop.
Het enige lichtpuntje in een absoluut rampjaar kwam op conto van de Wereldbank, die op 4 september de lening van 206 miljoen euro voor de bouw van de Bisri-dam bevroor. Daarmee is de gelijknamige vallei voorlopig gered van een toekomst als stuwmeer. En dat vooral dankzij Amani Beani, een juriste die in 2015 een campagne begon tegen de dam. Eerst had ze over de kwestie online gepubliceerd maar dat resulteerde in de Red de Bisri Vallei-beweging.
Volgens experts mist de Bisri-rivier volume voor een stuwmeer. De vallei ligt 35 kilometer ten zuidoosten van Beiroet en kent een typisch Libanees cultuurlandschap: dorpjes op de heuvels en velden met olijven, bonen en sinaasappels langs de rivier. Er zijn restanten van een Romeinse weg en tempel. En het is een belangrijke tussenstop voor migrerende vogels.
Doel van de dam was een stuwmeer aan te leggen dat Beiroet van meer drinkwater moest voorzien. Maar tegenstanders riepen dat de stad eerst de lekkende waterleidingen maar eens moet opknappen. Recentelijk werd in het noorden ook een dam gebouwd. Maar dat stuwmeer ligt bijna het hele jaar droog...
In november 2019 trachtte de overheid een doorbraak te forceren. Een aannemer begon met het kappen van pijnbomen. Beani en 1400 anderen blokkeerden de weg. Ze kregen klappen, maar wisten de aannemer te verjagen. Een aantal van hen kampeert sindsdien in de vallei. Het incident maakte Bisri tot een speerpunt in landelijke protesten. Een belangrijk politicus, aanvankelijk voorstander, keerde zich tegen het project, gevolgd door de Wereldbank.