|
|
M A L A W I |
|
|
Malawi ligt in Zuidelijk Afrika, ten westen van Zambia, en grenst verder nog aan Mozambique en Tanzania. Een groot deel van de grens wordt uitgemaakt door het Malawimeer, dat goed is voor 1/5 van de totale oppervlakte.
Malawi is een langgerekt land en meet ongeveer 800 op 120 km en is tot 785 m diep. Het meer watert af in de Shire, die daarna in de Zambesi uitmondt. Ten westen van het Malawimeer liggen steile heuvels met een gemiddelde hoogte van duizend meter. In het zuiden ligt de hoogste berg van Malawi: Mount Mulanje (3000 m).
Malawi heeft een (sub)tropisch klimaat. In de hoger gelegen gebieden is het iets koeler.
De regentijd valt tussen november en april. In oktober bedraagt de gemiddelde temperatuur 33°C.
Politiek
Malawi is de huidige naam van het voormalige Britse Protectoraat Nyasaland. Nyasa is de oude benaming voor het Malawimeer. Malawi werd onafhankelijk in 1964 en heeft sinds 1994 verkiezingen waaraan meerdere partijen meedoen.
In 1966 werd Hastings Kamuzu Banda de eerste president van Malawi. Spoedig daarna werden alle politieke partijen behalve de MNC verboden.
Banda werd een dictator die zich in zijn buitenlandse politiek vooral op het Westen oriënteerde. Pas in de jaren tachtig sloot hij vriendschapsverdragen met andere Afrikaanse staten. Lange tijd was Malawi een van de weinige landen die banden onderhield met het Zuid-Afrika van de apartheid.
In het begin van de jaren 90 kwamen er felle protesten tegen dit bewind met zijn eenpartijenstelsel. In juni 1993 verkoos de bevolking per referendum dat dit stelsel moest worden afgeschaft. Spoedig daarna werden er meerdere partijen gelegaliseerd. Het Verenigde Democratische Front (UDF) werd de voornaamste oppositiepartij.
Bij de verkiezingen van 1994 werd Banda verslagen. UDF-kandidaat Bakili Muluzi werd de nieuwe president en premier. Op 24 mei 2004 werd Bingu wa Mutharika tot president gekozen.
Malawi is een van de armste landen ter wereld. De afwezigheid van delfstoffen (op een aantal zeldzame aardmetalen na), het ontbreken van een zeehaven, de traditionele gerichtheid op de verbouw van thee en tabak op plantages, het lage opleidingsniveau van de bevolking: dat alles maakt de economische situatie dramatisch. Daarboven kwam dan nog eens de aids-epidemie, die een belangrijk deel van de economisch productieve middengeneratie heeft weggevaagd.
Bescheiden lichtpuntjes zijn er echter ook. Zo wint het toerisme (vogels, het meer, het ongerepte safariland) aan belang en is er vooruitgang gemaakt voor wat betreft de distributie van aidsremmende middelen. Verder zijn heel wat hulpverleners steeds meer bezig met duurzame hulp, met oog voor voedselzekerheid en educatie inzake voedselvoorziening en ziektepreventie.
Momenteel wordt ingezet op de omschakeling van maïs naar gewassen die betere resultaten opleveren (en minder water nodig hebben).
In ieder geval leeft volgens het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties 65,3% van de bevolking onder de armoedegrens
Albinisme!
De naar schatting tienduizend mensen met albinisme in Malawi dreigen uitgeroeid te worden, waarschuwt een deskundige van de VN. Ze worden ontvoerd en vermoord om hun lichaamsdelen te gebruiken bij hekserij. Ondanks overheidscampagnes om aanvallen, ontvoeringen en moorden op albino's de wereld uit te helpen, blijven ze slachtoffer van misdrijven.
Volgens de Malawiaanse politie waren er sinds begin 2015, op ongeveer een jaar tijd dus, 65 aanvallen, ontvoeringen en moorden op mensen met albinisme. Ze vormen een doelwit omdat hun lichaamsdelen in het volksgeloof geluk en rijkdom kunnen brengen. De daders hopen blijkbaar dat de verkoop hen uit de armoede zal halen.
Mensen met albinisme en hun ouders leven constant in angst voor een aanval. Ze kunnen niet rustig slapen en moeten hun verplaatsingen tot het absolute minimum beperken. Het feit dat er vaak verwanten betrokken blijken bij de aanvallen, is extra zorgwekkend. Mensen met albinisme zitten vast in een spiraal van angst en armoede.
Er moet dringend een gecoördineerd signaal komen van de overheid in samenwerking met organisaties en ontwikkelingspartners, maar vooral ook in samenwerking met de albinogemeenschap.
De celstraffen die nu worden uitgesproken zijn niet altijd in verhouding tot de ernst van de misdrijven. Er worden soms hogere straffen uitgesproken voor het stelen van een koe! Als verdachten snel vrijkomen, bijvoorbeeld met een borgtocht of omdat ze wegkomen met een boete of lichte straf, voedt dat de angst van mensen met albinisme en creëert het een sfeer van straffeloosheid. Er is duidelijk nood aan speciale opleidingen voor politie, openbare aanklagers en rechters.
Het probleem beperkt zich overigens niet tot Malawi. Ook in andere Afrikaanse landen, waaronder Mozambique en Tanzania, vormen mensen met albinisme een doelwit.
Verdwijnende bossen: koken op open houtvuur nog steeds wijdverbreid
In Malawi roken vrouwen zich dood. En dat terwijl maar 0,4 % van de vrouwelijke bevolking zelf tabak gebruikt. Maar geïmproviseerd kookvuur veroorzaakt een ware volksgezondheidscrisis en brengt het milieu onherstelbare schade toe.
Nog altijd koken de meeste mensen -zo'n 98%!- op een open ‘driestenenvuur’, een geïmproviseerd fornuis gemaakt met stenen en brandhout. Het vuur brandt niet alleen inefficiënt en geeft vieze rook, maar is ook nog eens erg gevaarlijk. Zo kunnen kinderen die naast het instabiele vuur spelen, makkelijk een pan met hete vloeistof over zich heen krijgen. Het vuur dient trouwens ook om het huis te verwarmen. Slechts 10% van de bevolking in Malawi heeft toegang tot het onbetrouwbare elektriciteitsnetwerk.
Door de Wereldgezondheidsorganisaties wordt de rook van open brandhaarden ook wel ‘de stille moordenaar in de keuken’ genoemd. Elke acht seconden sterft er ergens ter wereld iemand aan het inhaleren van de giftige dampen van geïmproviseerde kookvuren. De rook doodt wereldwijd meer mensen dan aids, tuberculose en malaria samen. Inderdaad, door een gebrek aan ventilatie blijft de walm in huis hangen. Zo’n giftige rookwolk kan meer dan honderdmaal het aanvaardbare niveau aan roetdeeltjes bevatten. Gezondheidsdeskundigen schatten dat een uur in de keukenrook gelijkstaat met het roken van vierenhonderd sigaretten en zelfs fataal kan zijn. In het ziekenhuis weet men het al: als een vrouw binnenkomt met een hevige hoest en de haren op haar armen zijn weggebrand... Maar ondertussen lijkt het Ministerie van Gezondheid er nog niet echt mee bezig te zijn.
Bossen worden langzaam maar zeker leeggeplunderd voor brandstof. Door ontbossing is water schaars geworden, zijn rivieren dichtgeslibd en moeraslanden opgedroogd en is de biodiversiteit afgenomen. De waterkrachtcentrales op de Shirerivier draaien niet meer op volle sterkte, waardoor de steden geen elektriciteit hebben.
Het feit dat de vrouwen steeds langer op de berg blijven om naar brandhout te zoeken, is trouwens ook een probleem voor de mannen -een vrouw hoort toch thuis te zijn, zeggen zij!
De gevolgen van “extreem weer’ kunnen desastreus zijn: in 2016 riep de overheid zelfs de noodtoestand uit: de oogst was mislukt, duizenden boeren verloren investeringen en voedselschaarste was chronisch. En dat zal alleen maar erger worden. Het Ministerie van Financiën berekende dat in 2017 ten minste 6,5 miljoen van de 17 miljoen Malawiërs voedselhulp nodig zullen hebben om te overleven -een stijging met 129 procent ten opzichte van het jaar ervoor.
De productie, het transport en de verkoop van houtskool zijn sinds de ratificatie van de Houtversterijwet in 1997 illegaal. En toch wordt de totale waarde van de illegale houtskool in Malawi op 57 miljoen dollar per jaar geschat. De industrie biedt werk aan zo’n honderdduizend mensen en is na tabak en thee de grootste bedrijfstak van het land. Goed georganiseerde zakenlieden en corrupte ambtenaren gaan ervandoor met winst gemaakt door het vernietigen van de natuur.
21 % van de bevolking is momenteel werkloos en de illegale handel is voor hen de makkelijkste manier om snel geld te verdienen. Bosbeheer staat steeds vaker machteloos. Sinds een jaar heeft de dienst zelfs de Malawische krijgsmacht ingeschakeld. Het leger moet de belangrijkste bosreservaten beschermen tegen plunderaars. Een hele taak als je bijvoorbeeld het Dzalanyanmabos (met 989 km² het grootste natuurreservaat van Malawi) moet beschermen met minder dan dertig soldaten.
Ongeveer 60 procent van de brandstof wordt illegaal uit de nationale parken en bosreservaten gehaald. Terasa Mvula van Bosbeheer vertelt dat er sinds 1997 zonder scrupules van de overheid gestolen wordt: ‘Sinds Malawi democratisch bestuurd wordt, plunderen illegale houtskoolproducenten het bos.' Jaarlijks verliest het land bijna 3 % bos door illegale houtkap. Ngo’s werken al dertig jaar om een oplossing te vinden voor het kookprobleem. Wellicht kunnen duurzame kooktoestellen met dichte brandkamers een oplossing bieden: ze stoten minder rook uit, verbruiken minder hout en houtskool en zijn veiliger dan open vuur.
Vooral de goedkope modellen van ongeveer 1 euro per stuk worden aangeprezen. Naar schatting driekwart van de bevolking moet immers rondkomen met minder dan 1,25 dollar per dag. Volgens de nationale Cookstove Steering Commitee zijn er nog maar 500.000 ‘schonere en efficiëntere’ kooktoestellen in gebruik. Vele mensen blijven nog steeds overal bomen rondom hen zien: waarom zouden ze dan die euro uitgeven?
Een ander punt van kritiek is dat de ovens snel stuk gaan en niet draagbaar zijn.
In de stad doen metalen duurzame houtskooltoestellen het beter. Een favoriet: een model ontworpen door Envirofit, een Amerikaanse sociale onderneming. Om meer mensen te bereiken experimenteert nu ook United Purpose met thermo-elektrische toestellen, die mobiele telefoons kunnen opladen tijdens het koken. Het kooktoestel kost wel 18 à 30 euro.