|
|
Q A T A R |
|
|
Qatar ligt aan de Perzische Golf. Het is een schiereiland dat grenst aan Saoedi-Arabië en ten oosten ligt van Bahrein. Voor de kust liggen nog een aantal eilanden die tot Qatar behoren.
Qatar is een kaal woestijngebied met veel karstverschijnselen. In het zuiden liggen de zoutmoerassen van al Amra. Het land is vrij vlak, met in het westen enkele heuvelruggen -het hoogste punt meet nauwelijks 103 m.
Het woestijnklimaat levert uiteraard heel hoge temperaturen op: in de zomer komt de temperatuur niet onder de 25° C en kan hij oplopen tot 46° C. De hoeveelheid neerslag is met gemiddeld 75 millimeter op jaarbasis beperkt. De meeste regen valt van december tot en met maart. De vochtigheidsgraad is laag.
Flora en fauna zijn uitermate schaars.
Politiek
Qatar is een absolute monarchie. Staatshoofd is Emir Tamim bin Hamad al-Thani. Het land behoort tot de Arabische Liga.
In ieder geval woonden er al mensen in Qatar in de 6de eeuw v.Chr. Archeologische vondsten duiden er zelfs op dat het land al duizenden jaren daarvoor bewoond was. Zoals elders op het Arabisch Schiereiland spelen bedoeïenen er al lang een belangrijke rol. In de 7de eeuw n.Chr., tijdens de grote Arabische veroveringen, ging Qatar deel uitmaken van het Arabische Kalifaat.
Aan het begin van de 16de eeuw kregen de Portugezen steeds meer invloed in Qatar en beheersten zij de scheepvaart in de Perzische Golf. In 1538 werd het onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Na de Turkse overheersing, die aan het begin van de Eerste Wereldoorlog eindigde, werd het een protectoraat van het Verenigd Koninkrijk.
Qatar werd onafhankelijk in 1971. Er was even sprake dat het land een eenheid zou gaan vormen met de emiraten die tegenwoordig deel uitmaken van de Verenigde Arabische Emiraten, maar dat gebeurde uiteindelijk niet.
Slechts 20% van de bevolking is Qatari, de rest is immigrant (andere Arabische landen, India, de Filipijnen, Iran, Pakistan, het Verenigd Koninkrijk, e.a.). Met 1,4 miljoen mannen is er een duidelijk vrouwentekort.
Nog in de 7de eeuw waren er verschillende kerken en kloosters en een bisschop uit Qatar was vertegenwoordigd tijdens het Eerste Concilie van Nicea. Binnen een paar eeuwen na de opkomst van de islam verdween het christendom vrijwel geheel. Heden ten dage is de Anglicaanse kerk van Nicosia de oudste christelijke gemeenschap. Hoewel niet-islamitische gemeenschappen tot in 2003 officieel verboden waren, werd hun aanwezigheid getolereerd. Toen werd er echter een nieuwe grondwet goedgekeurd die de godsdienstvrijheid, de vrije meningsuiting en het recht op vergaderen vastlegde, maar wel het verbod voor moslims behield om zich te bekeren tot een andere godsdienst. In 2005 begonnen vijf kerkgenootschappen met de bouw van een eigen kerk.
Sinds 1949 exporteert Qatar aardolie, waaraan het zijn grote rijkdom dankt. Het Dukhan-olieveld in het westen werd als eerste in ontwikkeling gebracht en is nog steeds in productie. In 1961 werd het land lid van de Organisatie van olie-exporterende landen (OPEC). De geweldige oliereserves van 25 miljard vaten zijn ruim voldoende om het huidige productieniveau van ruim 1,5 miljoen vaten per dag nog 40 jaar vol te houden. Verder beschikt Qatar over een aanzienlijke aardgasreserve van 25.000 miljard m³, zo'n 12% van de wereldwijde gasreserves en de grootste na Rusland en Iran. De export van aardgas door bedrijven als Qatargas en RasGas is recent sterk toegenomen. In 2009 was de exportwaarde van olie en aardgas nog ongeveer gelijk, maar in 2011 lag de opbrengst van het gas al zo’n 60% boven die van olie.
De overheidsinkomsten zijn nauw verbonden met de energie-activiteiten: er is zelfs een aanzienlijk overschot op de begroting.
De olie- en gaswinning brachten een sterke immigratie op gang en bepalen het beeld van de huidige samenleving. Het grootste deel van de beroepsbevolking is werkzaam in de bouwsector en voor de vrouwen is de dienstverlening een belangrijke werkgever.
De ruim 750.000 immigranten kunnen eigenlijk niet genieten van de rijkdommen van Qatar. Sterker nog: ze worden grotendeels uitgebuit. Zo is het de gewoonte dat de werkgever het paspoort van zijn personeelsleden bijhoudt, zodat hun bewegingsvrijheid helemaal beperkt wordt.
Voetbal!
Qatar is het eerste Arabische land dat een wereldkampioenschap voetbal gaat organiseren.
Begin juni 2014 kwam de Britse krant 'The Sunday Times' met de melding dat ze in het bezit waren van honderden documenten waaruit zou blijken dat stemgerechtigde FIFA-leden zijn omgekocht om op Qatar te stemmen. De FIFA meldde dat zij al eerder een onderzoek hiernaar was gestart, dat dit op 9 juni 2014 zou worden afgerond en dat het na het WK van 2014 zou worden vrijgegeven.
Vlak voor de start van het WK drongen vijf van de zes grote sponsoren aan op een grondig onderzoek naar de toewijzing. Veel bondsvoorzitters van FIFA-landen pleitten voor een herverkiezing, maar in oktober sprak Michel Platini, de voorzitter van de UEFA en tevens een van de vice-voorziters van de FIFA, zijn mening uit dat zelfs bij de kleinste verdenking van corruptie er opnieuw gestemd moest worden.
Over de omstandigheden waaronder de stadions en andere voorzieningen voor het WK worden gebouwd, is veel te doen. Vakorganisaties wijzen op de slechte behandeling van de veelal buitenlandse werknemers die bij de bouw betrokken zijn. Uitbuiting, lang doorwerken onder temperaturen van rond de 50 °C en soms levensgevaarlijke situaties spelen hen ernstig parten. Er zouden bijna dagelijks doden vallen bij de werkzaamheden. Ondanks beloften van het tegendeel veranderde en verandert er maar bitter weinig.
Daarnaast zijn er nog de kostprijs van het geheel, de voetbaltraditie van Qatar en de houding van het land ten aanzien van homoseksuelen, bezwaren inzake een mogelijk verbod op alcohol en de deelname van Israël.
Al Jazira
Qatar speelt in verhouding tot zijn omvang wel een bijzonder actieve rol. Emir Hamad Ben Khalifa Al-Thani Hamad, die in 1995 aan de macht kwam na zijn vader te hebben afgezet, ziet Qatar als een Arabische niet-gebonden staat.
Hij zette Qatar al snel op de kaart met de oprichting van de pan-Arabische zender Al Jazira. Die zender bestrijkt de ganse Arabische wereld, maar wordt ook daarbuiten druk bekeken, onder meer door de vele Arabischtaligen in Europa. Die zender is een doorn in het oog van Washington. Zowel in Kaboel als in Bagdad bestookten de Amerikaanse militairen de installaties en journalisten van Al Jazira.
De zender hangt immers een ander beeld van de actualiteit op dan de meeste andere Arabische media die spreekbuizen zijn van autoritaire regimes, zoals die van Egypte en Saoedi-Arabië. In al die landen krijgen de burgers een andere klok te horen dan de gecensureerde media. Dat kwam weer naar voor tijdens de Israëlische oorlog tegen Gaza. Al Jazira stuurde onafgebroken beelden rond die een schokkend overzicht gaven van de Israëlische terreur. Er werd eveneens in beeld gebracht hoe de Arabische straat van die misdaden walgde en naast Israël ook de schuld legde bij Washington, terwijl de meeste Arabische leiders lijdzaam toekeken (in tegenstelling tot president Chavez van Venezuela die de Israëlische ambassadeur uitwees).
Geen wonder dat de Amerikaanse regering Al Jazira liever het zwijgen zou opleggen of andere taal zou doen spreken. Pogingen om de emir onder druk te zetten, mislukten. Geld helpt ook niet, want de emir beschikt dankzij de olie en het gas over een immens fortuin waarmee Qatar onder meer in de VS koopjes doet.
Washington heeft anders een goede reden om niet te hard van stapel te lopen: Qatar herbergt immers de grootste Amerikaanse militaire basis uit de regio, het militair commandocentrum voor de Amerikaanse operaties in Irak en Afghanistan. Na de terugtrekking van de Amerikaanse gevechtstroepen uit Irak, zal het belang van die basis nog toenemen en moeten de Amerikanen het maar voor lief nemen dat de emir ook goede relaties heeft met Hezbollah, Hamas en Iran en bijgevolg Al Jazira in de ether houdt.
Qatar heeft ook zeer veel andere goede relaties, zelfs ... met Israël! In Doha is er, zeer discreet, een Israëlische handelsvertegenwoordiging. Verder hebben reeds verscheidene Israëlische leiders ooit Qatar bezocht -onder hen president Shimon Peres, die begin 2007 op bezoek was.
Vandaar dat de emir wellicht dacht dat hij recent ook kon bemiddelen tussen Israël en Hamas. Maar zowel Egypte als Saoedi-Arabië lagen dwars: ze namen het Qatar blijkbaar erg kwalijk dat het een akkoord in Libanon had bewerkt dat naar hun zin teveel tegemoet kwam aan de Hezbollah.
Qatar speelt ook buiten het Midden-Oosten een belangrijke rol. Met zijn deviezenreserves koopt het andermans staatsschulden en ondernemingen af. Die reserves komen voort uit de olie en meer en meer uit gas. Qatar heeft een zevende van alle gasreserves van de wereld.
Eind 2008 kwamen de gasproducerende landen in Moskou samen om er een nauwer samenwerkingsverband op te richten. Ook door zijn centrale rol in de gaswereld zal het belang van Qatar nog verder groeien en kan de emir het zich permitteren zowel Al Jazira als de Amerikaanse troepen te herbergen.
Uitbuiting arbeidsmigranten!
Amnesty International bracht een paar jaar geleden een rapport uit over uitbuiting van arbeidsmigranten in Qatar. Sindsdien is er nauwelijks vooruitgang geboekt.
In het rapport werden verschillende vormen van uitbuiting beschreven zoals het niet uitbetalen van lonen, gevaarlijke arbeidsomstandigheden, slechte leefomstandigheden en schokkende verhalen over dwangarbeid en fysiek en seksueel geweld tegen huishoudelijke arbeiders.
De autoriteiten van Qatar doen weinig om de uitbuiting van arbeidsmigranten aan te pakken. Dat concludeert Amnesty International in een nieuw rapport, dat zes maanden nadat de regering maatregelen aankondigde om de uitbuiting van migranten in aanloop naar het WK in 2022 aan te pakken, uitkomt. Maar tot dusver heeft Qatar niet veel meer gedaan dan valse beloften en het opstellen van wetsontwerpen.
Zo is het zogeheten 'kafala'-systeem nog steeds niet hervormd. Dit systeem zorgt ervoor dat arbeiders niet van baan mogen veranderen en leidt vaak tot dwangarbeid. Onderdeel van het systeem is de uitreisvergunning die nodig is om het land te verlaten. Deze vergunning geeft werkgevers controle over de bewegingsvrijheid van arbeidsmigranten en kan ertoe leiden dat uitgebuite migranten het land niet mogen verlaten.
Qatar is op vele gebieden een voorbeeld van hoe de toekomst er niet mag uit zien qua arbeid en migratie. Over zes jaar vindt dus de wereldbeker voetbal plaats in Qatar. Voor de bouw van de stadions trekt het land vooral Indiërs, Nepalezen, Pakistanen en Filipino's aan.
De Internationale Arbeidsorganisatie geeft Qatar twaalf maanden om de werkomstandigheden de verbeteren. Als het land de aanbevelingen negeert, zal een onderzoekscommissie maatregelen nemen. Die procedure werd de voorbije honderd jaar nog maar dertien keer toegepast. Secretaris-generaal van het Internationaal Vakverbond (ITU) Sharan Burrow hierover: 'Qatar moet onmiddellijk handelen. Een van de rijkste landen ter wereld kan namelijk niet zonder zijn bouwvakkers en huishoudwerkers.'