|
|
R U S S I S C H E F E D E R A T I E |
|
|
De Russische Federatie (Rusland) is, zelfs zonder het gebied van de voormalige USSR, het grootste land ter wereld. Van de Arctische Cirkel in het noorden tot de Kaukasus in het zuiden en van de Zwarte Zee in het westen tot de Straat van Bering in het oosten, enkele kilometers van Alaska, strekt het land zich uit over een oppervlakte van meer dan 17 miljoen km². Daarmee neemt het een negende deel van het totale wereldoppervlak voor zijn rekening en is het twee keer zo groot als de Verenigde Staten. De 12 grenslanden zijn: Noorwegen, Finland, Estland, Letland, Belarus (Wit-Rusland), Oekraïne, Georgië, Azerbeidjan, Kazachstan, Mongolië, China en Noord-Korea.
In het verre oosten en zuidoosten vind je de bergen van het Oeralgebergte maar over het algemeen is het landschap één uitgestrekte vlakte, zoals in Siberië. Het centrale gebied, ten westen van de Oeral, is het meest bekende deel van het land: hier liggen de hoofdstad Moskou en de voormalige hoofdstad St.-Petersburg.
Het koude noordelijke deel van Rusland bestaat uit toendra's en moerasland. Het zuidelijke deel van het land kent steppen die helemaal tot in China doorlopen. Er is een woestijnachtig gebied dat tegen Mongolië en China aanligt.
Rusland heeft meer dan 100 nationale parken en natuurreservaten. De Maagdelijke Komiwouden in het noorden bijvoorbeeld vormen met hun ruim 32.000 km² het grootste oerbos van Europa. Rond de Kaspische en de Zwarte Zee is mediterrane flora te vinden.
Gemiddeld heeft Rusland een landklimaat, maar door de enorme grootte van het land zijn er wel verschillen te merken. Over het algemeen zijn de zomers warm en de winters koud. Het hogergelegen Siberië heeft een afwijkend klimaat met een zeer koude winter van acht maanden per jaar. De temperatuur daalt er tot -40 °C.
Het land vormde van 1917 tot 1991 als Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek (RSFSR) de kern van de Sovjet-Unie. Rusland is nu een onafhankelijk land en een invloedrijk lid van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). In diplomatieke zaken wordt Rusland gezien als de opvolger van de Sovjet-Unie.
Politiek
Het moderne Rusland is, net als een aantal andere onafhankelijk geworden ex-Sovjetstaten, bezig met het vinden van een geschikte vorm van democratie. Rusland kent nu een gekozen president, vrije parlementsverkiezingen en een meerpartijenstelsel. Er is al algemeen stemrecht sinds 1918. De kiesleeftijd is 18 jaar.
Sinds 2000 is Vladimir Poetin de president van de Russische Federatie. Tijdens zijn regering werden sommige democratische vrijheden echter geleidelijk aan weer wat ingeperkt. Ook politieke opponenten bij presidentsverkiezingen hebben vaak geen eerlijke kans. Voorbeeld hiervan is de vermeende ontvoering van presidentskandidaat Ivan Ribkin. Een ander interessant verschijnsel is de poging van Poetin om oligarchen aan te stellen als gouverneurs over arme gebieden met als doel deze oligarchen aldus geld te laten investeren.
Op 23 november 2005 nam de federale Doema tijdens de eerste lezing een wet aan, die het verplicht stelt aan Niet-Goevernementele Organisaties (NGO's) om zich opnieuw te registreren en op 23 december 2005 werd deze wet met 357 tegen 20 stemmen tijdens de derde lezing definitief aangenomen. Hiermee wordt het voor de federale overheid mogelijk om financieel inzicht te krijgen in de activiteiten van deze NGO's. Een aantal maanden eerder gaf president Poetin aan dat hij niet zal tolereren dat buitenlands geld wordt ingezet voor de steun aan politieke activiteiten in Rusland. In Oekraïne werden dergelijke gelden ooit gebruikt voor de Oranje Revolutie.
Een NGO uit Krasnodar beweert dat lokale ambtenaren dreigden tot vervolging over te gaan op basis van deze wet. De NGO is politiek actief ten gunste van de Mesketische minderheid.
De Mesketische Turken zijn overwegend moslim en werden door het vroegere Sojet-regime in 1944 gedwongen te verhuizen. Ze komen uit het zuidwesten van Georgië. Talrijke Mesketen die naar Oezbekistan getransporteerd werden, waren in 1989 gedwongen te vluchen naar Rusland na zware aanvallen in de regio Fergana, tussen Oezbekistan en Kirgizië.
De ruim 70.000 Mesketen die "permanent verbleven" in de Russische Federatie op het ogenblik dat de wet op het staatsburgerschap van kracht werd (6 februari 1992) en die dit staatsburgerschap niet hadden afgewezen, zijn bij wet Russisch staatsburger. De meesten hebben aanspraak kunnen maken op hun recht op de Russische nationaliteit. De grote meerderheid van de 16.000 Mesketen in Krasnodar echter kan niet van hun wettelijke rechten genieten, dikwijls omwille van discriminerende wetten en praktijken.
Personen in een dergelijke situatie blijven in de Russische Federatie verstoken van een hele reeks basisrechten zoals vrijheid van beweging en gelijkheid voor de wet. Velen onder hen worden door de politie lastiggevallen om hun papieren te tonen. Hun statenloosheid heeft ook als resultaat dat ze niet van pensioen, kindergeld of hoger onderwijs kunnen genieten. Ze kunnen officeel geen huwelijk of overlijden laten registreren, noch de verkoop van een huis of een wagen. Kinderen kunnen niet naar de universiteit en dikwijls mogen zij de straat niet op als het donker is, omdat hun ouders bang zijn dat ze door de politie zullen tegengehouden en mishandeld worden.
Buitengerechtelijke executies, verdwijningen en ontvoeringen, willekeurige detentie en foltering... De situatie in het noorden van de Kaukasus, vooral in Tsjetsjenië en Ingoesjetië, blijft zeer explosief. Door o.a. grootschalige projecten voor wederopbouw probeert men terug een min of meer normale situatie te bereiken, maar het aantal mensenrechtenschendingen blijft onrustwekkend hoog. Wie probeert gerechtigheid te bekomen, wordt vaak geïntimideerd. Ook de betrokken advocaten worden lastiggevallen.
Syrië!
In 2010 begon de Syrische bevolking vreedzaam op straat te komen om hervormingen te eisen. Sindsdien werden meer dan 6500 mensen gedood en geraakten duizenden anderen gewond.
Tienduizenden mensen zouden, vaak willekeurig, gearresteerd zijn en werden incommunicado vastgehouden. Vaak werden ze het slachtoffer van marteling en andere mishandelingen. Het afgelopen jaar stierven er opmerkelijk meer mensen in hechtenis: sinds maart 2011 reeds 270, zoals geteld door Amnesty International -tegenover slechts 5 in andere jaren.
De internationale gemeenschap blijft in gebreke om deze mensenrechtencrisis effectief aan te pakken. 2 pogingen van de VN-Veiligheidsraad om te reageren werden geblokkeerd door het veto van Rusland en China.
Rusland gebruikt niet alleen haar vetorecht, maar blijft ook wapens leveren aan Syrië. Zo draagt Rusland bij tot het stijgend geweld in Syrië.
Nog meer Kaukasus!
De Tsjetjeense hoofdstad Grozny, tot een paar jaar geleden nog een van de meest gebombardeerde steden ter wereld, is inmiddels steen voor steen heropbouwd. Na twee bloedige oorlogen investeert Moskou pakken geld in de regio.
Maar nog steeds regeert overal de angst, verdwijnen jongeren op klaarlichte dag en krijgen familieleden van de autoriteiten niets te horen. Onder het vaandel van terrorismebestrijding doen leger, veiligheidsdiensten en politie wat ze willen. En ondertussen stapelen de dossiers tegen Moskou zich op bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.
Na iedere terreuraanslag in Moskou beloven de Russische autoriteiten dat ze nog harder zullen ingrijpen in de Noordelijke Kaukasus, volgens de veiligheidsdiensten dé broeihaard van terrorisme in Rusland. Toch slaagt het Kremlin er niet in de bergachtige regio onder controle te krijgen.
Het islamitische verzet is slecht georganiseerd. Er bestaan allerlei afsplitsingen, met telkens een eigen leider en een eigen interpretatie van de radicale islam. Sommigen vechten voor een Kaukasisch Emiraat, anderen willen een bepaalde regio afsplitsen en weer anderen zoeken simpelweg wraak.
Deze laatste partij is het meest succesvol. Cijfers zijn onbetrouwbaar, maar er gaat in de zuidelijke deelrepublieken geen week voorbij of politieposten worden opgeblazen. Hoewel de Russische veiligheidsdiensten alle mogelijkheden, een onbeperkt budget en alle wettelijke bevoegdheden hebben, krijgen ze maar geen greep op de situatie. Sterker nog, hoe harder het Kremlin toeslaat, des te groter de steun voor de terroristen onder de lokale bevolking. De lokale besturen in opstandige regio's als Ingoesjetië, Kabardië-Balkarië, Tsjetsjenië en Dagestan zijn tot op het bot corrupt en doen grotendeels maar alsof ze daadkrachtig handelen.
Begin 2010 stelde de Russische president Dmitri Medvedev het economische wonderkind Alexander Chloponin aan tot presidentiële afgevaardigde voor de Noordelijke Kaukasus. Chloponin bepleit dat economische opleving de oplossing voor de regio is. Het Kremlin pompte miljarden in exclusieve skiresorts en vakantiebestemmingen. Mensenrechtenorganisaties geloven niet in de aanpak. Hoe meer geld er naar deze regio gaat, hoe groter de corruptie wordt en hoe groter de problemen.
Anti-homowet!
Het Russische parlement steunde in een eerste lezing, op 25 januari, bijna unaniem een homofoob wetsvoorstel dat 'propaganda van homoseksualiteit onder minderjarigen' strafbaar maakt.
Volgens de nieuwe wet is dergelijke 'propaganda' een administratieve overtreding waarvoor men een boete kan krijgen van 500.000 roebel (12.300 ?). Amendementen kunnen ingediend worden tot 25 mei.
Wat de 'propaganda' juist inhoudt, zegt het wetsvoorstel niet. Gevaar bestaat dus dat de wet heel losjes kan geïnterpreteerd worden. Volgens het Russische Parlementaire Comité voor aangelegenheden inzake familie, vrouwen en kinderen gaat het om 'door holebi's georganiseerde evenementen op voor kinderen toegankelijke plaatsen en om oproepen tot en toelaten van homoseksuele relaties op TV en radio op een ogenblik dat kinderen die kunnen zien en horen'. Het comité voerde aan dat het wetsvoorstel het recht van het kind op informatie over homoseksualiteit niet beperkt zolang rekening gehouden wordt met zijn behoeften en leeftijd. Activisten van Amnesty International kregen gelijkaardige antwoorden op hun bezwaren.
De wet is een aanval op de vrije meningsuiting en druist in tegen Ruslands internationale verplichtingen om holebi's en transgenders te beschermen tegen discriminatie. Als de wet wordt goedgekeurd, leidt dit tot verdere stigmatisering en vervreemding van holebi's en transgenders en nog meer discriminatie. In streken waar gelijkaardige wetten zijn goedgekeurd, heeft Amnesty vastgesteld dat L(esbian)G(ay)B(isexual)T(ransgender)-activisten, -organisaties en -evenementen zwaar worden aangepakt.
In mei werd de pride in Moskou trouwens verboden en een maand later kreeg ook de Slavische Gay Pride een 'njet' van de lokale autoriteiten van Sint-Petersburg. Holebi-activisten die toch vreedzaam op straat kwamen, werden door de politie niet beschermd tegen gewelddadige tegenbetogers, maar belandden integendeel zelf in de cel. Nochtans garanderen de Russische grondwet en de internationale verdragen die door de Russische Federatie geratificeerd werden, het recht op vrije meningsuiting en vreedzame vereniging, onder bescherming van de politie tegen tegenbetogers.
Spierballengerol rond de Baltische staten
Jaren geleden traden Estland, Letland en Litouwen toe tot de EU en de NAVO. De voormalige Sovjetrepublieken zagen dat dubbele lidmaatschap als de beste garantie tegen ?Russisch imperialisme?. Door de recente ontwikkelingen in Oekraïne neemt de geopolitieke aandacht voor de Baltische staten weer toe. Midden april kondigde de NAVO een verdriedubbeling aan van de inspanningen om het Baltische luchtruim te bewaken. Diezelfde maand stuurde de NAVO vier mijnenjagers en een bevoorradingsschip naar de Baltische Zee om de ?maritieme veiligheid? te verhogen.
Niet onbelangrijk gegeven in dit alles: een kwart van de Estse en Letse bevolking bestaat uit etnische Russen. En de bescherming van Russische minderheden staat bovenaan in Poetins buitenlandbeleid. In 2007 nog leidden spanningen tussen Estland en Rusland na de verplaatsing van een Sovjetmonument in Tallinn tot een cyberoorlog. De kans dat het tot een echt gewapend treffen komt, lijkt echter gering. Dan zou immers Artikel 5 van het NAVO-verdrag in werking treden, wat tot een complete militaire escalatie tussen Oost en West kan leiden. En zover wil niemand het drijven, ook Vladimir Poetin niet.
De Noordpool
De Noordpool is hot. In 2007 stuurde Rusland de expeditie Arktika 2007 naar het noordelijkste punt van onze aardebol en nam er bezit van de bodem van de oceaan. Ook de Verenigde Staten, Canada, Noorwegen en Denemarken (via Groenland) claimen stukken van het Arctische gebied. De inzet? Grondstoffen in de zeebodem, die door de klimaatopwarming plots heel wat makkelijker te ontginnen worden. Bovendien openen de terugtrekkende poolkappen nog meer perspectieven.
De Noordelijke Doorvaart of Noordelijke Zeeweg is een alternatieve scheepsroute tussen Europa en het Verre Oosten. De route loopt langs de volledige breedte van Rusland. Met het smeltende ijs hopen de Russen dat meer en meer internationale commerciëële goederenschepen dit parcours zullen nemen, in plaats van de klassieke Europa-Aziëverbinding via het Suezkanaal en de Indische Oceaan.
Het havenstadje Kirkenes ligt in het strookje Noorwegen dat zich uitrekt over Finland heen, op 47 kilometer van de grens met Rusland. Hier was het dat in 2010 voor het eerst een echt internationale verscheping via de Noordelijke Doorvaart vertrok: MV Nordic Barens met een lading Noors ijzererts naar China.
Deze route was voor het eerst ijsvrij in september 2008 en nog een keer in 2012, en er komen geleidelijk wel meer en meer zomers dat zulks het geval is en schepen zonder de hulp van ijsbrekers verder kunnen. In de winter blijft ze wel nog steeds onbruikbaar.
Wat er ook van zij, er is altijd een element van onvoorspelbaarheid. De internationale zeehandel werkt volgens het 'net-op-tijd'-principe en heeft het daar dus erg moeilijk mee. Zoals het Suezkanaal zal het nooit worden: daar zijn er tot 18.000 passages per jaar. Voor de Noordelijke Zeeroute stijgen de cijfers weliswaar, maar bijvoorbeeld voor 2013 ging het nog maar om vijftien internationale schepen -71 als je er de schepen bij optelt die de lokale Russische havens op de route aandeden.
Moermansk is zeker uniek: het is de thuishaven van Atomflot, de enige nucleaire ijsbrekervloot ter wereld. Nucleaire ijsbrekers zijn veel krachtiger (en duurder) dan klassieke ijsbrekers die aangedreven worden door diesel. De route wordt nu beheerd door Rusland: om er gebruik van te maken ben je verplicht doorvaarttoestemming aan te vragen en Russische ijsbrekers te huren, die echter op één exemplaar na nog dateren uit het sovjettijdperk.
Moermans is samen met Achangelsk, een andere Noordwest-Russische havenstad, het belangrijkste vertrekpunt voor schepen die de Noordelijke Zeeweg gebruiken. De meeste daarvan varen naar het Verre Oosten met verschillende soorten olieproducten aan boord.
De toekomst van de Noordelijke Doorvaart zou ingrijpend kunnen veranderen door de uitbouw van de infrastructuur om vloeibaar natuurlijk gas te winnen op het Siberische schiereiland Jamal, dat ongeveer vier keer zo groot is als België en wordt bewoond door enkele duizenden mensen van het normadische herdersvolk de Nenetsen, hun half miljoen rendieren en een bijzondere populatie trekvogels. Het project is een samenwerkingsverband tussen het Russische gasbedrijf Novatek, de Franse energiereus Total en het Chinese staatsbedfrijf CNPC. In ieder geval, of het project ook zo'n positief verhaal zal zijn, is niet duidelijk: het hele ecosysteem van de Noordpool komt nu immers in gevaar door al dat verkeer. Inderdaad zullen in het zog van de tankers tientallen vissersvloten volgen, met megagrote en nietsontziende sleepnetten. Geen fraai vooruitzicht!
Maar hoewel het internationale verkeer in de Noordelijke Ijszee nu pas op gang begint te komen, gebruikt de Russische binnenvaart ze al eeuwenlang. De route beleefde haar hoogtijdagen in de sovjetperiode. Stalin voerde een actief ontwikkelingsbeleid voor de gebieden boven de poolcirkel: in de jaren dertig schoten de nieuwe havenstadjes en dorpen als paddenstoelen uit de grond.
De Krim
In 2014 werd de Republiek van de Krim als 22ste republiek toegevoegd. De Russische annexatie van de Krim wordt echter internationaal vrijwel niet erkend. De status van het gebied is onderwerp van politiek en territoriaal geschil tussen Oekraïne en Rusland. Rusland bezette het in 2014 en beweert dat het 'volledig is geïntegreerd' vanaf juli 2015. Rusland bestuurt het als twee deelgebieden van Rusland. Maar Oekraïne en de meerderheid van de landen beschouwen de Krim als een integraal onderdeel van Oekraïne.
Holebi's onder vuur!
Tsjetsjenië ontketende eind december een nieuwe golf van geweld tegen homoseksuele mannen en vrouwen.
Volgens berichten worden meer dan 40 mensen in een overheidsgebouw vastgehouden en gefolterd. Ten minste twee mensen zouden zijn doodgemarteld.
In 2017 vond er in Tsjetsjenië een gecoördineerde gewelddadige actie plaats waarbij meer dan 100 LGBTI’s werden opgesloten en gefolterd in geheime gevangenissen. Ten minste drie mannen werden vermoord.
President Kadyrov van Tsjetsjenië wijst evenwel alle beschuldigingen van de hand. Tot dusver weigert Rusland onderzoek te doen en kan Tsjetsjenië doorgaan met deze vervolging van homoseksuelen.
Vrijheid voor jonge gewetensgevangenen!
Drie jongeren uit Zuidwest-Rusland riskeren 15 jaar cel omdat ze een vreedzaam protest organiseerden tegen de lokale overheid. Na een brand waarbij honderden mensen hun huizen verloren, liet de overheid immers niet toe dat ze hun huizen heropbouwden op dezelfde plek. Ze compenseerde hen evenmin voor het verlies van hun grond. Het gerucht gaat dat de brand was aangestoken.
De politie arresteerde Yan Sidorov en Vladislav Mordasov voor ‘onwettig protest’. Ze hielden ook Viacheslav Shashmin aan, die in de buurt was maar enige betrokkenheid bij het protest ontkent.
Naar verluidt werden Yan en Vladislav gemarteld en mishandeld om een bekentenis los te krijgen. Deze aantijgingen werden nog niet onderzocht. Beiden zitten in voorarrest. Viacheslav staat onder huisarrest. Amnesty beschouwt hen als gewetensgevangenen en eist hun vrijlating.
Journaliste in levensgevaar!
De Russische journaliste Elena Milashina is in levensgevaar nadat de Tsjetsjeense president Ramzan Kadyrov op 13 april een video op Instagram plaatste waarin hij haar met de dood bedreigt. Dat gebeurde nadat ze een kritisch artikel had gepubliceerd over de aanpak van de coronacrisis in de Russische deelrepubliek.
Kadyrov riep in zijn video het Kremlin op om Milashina en andere ‘westerse marionetten’ van de kritische Russische krant Novaya Gazeta te stoppen. Zo niet, dan zou iemand in Tsjetsjenië een misdrijf moeten begaan om haar het zwijgen op te leggen. Poetins persvoorlichter deed dit af als ‘een emotionele reactie, begrijpelijk gezien de huidige situatie’. De openbaar aanklager liet Novaya Gazeta het artikel van de website verwijderen omdat het ‘valse informatie’ zou bevatten. Ernstige dreigementen en geweld tegen journalisten en mensenrechtenverdedigers in Tsjetsjenië wordt door de Russische autoriteiten al jaren oogluikend getolereerd.
Ontvoerd en seksueel misbruikt!
De 19-jarige Russische Salman Tepsurkaev verdween op 5 september 2020.
Twee dagen later verscheen op sociale media een video waarin te zien is dat Salman wordt vernederd en seksueel mishandeld. Hij zegt in de video gestraft te worden voor zijn medewerking aan 1ADAT. Dat online chatkanaal is kritisch voor het Tsjetsjeense regime.
Onafhankelijke Russische media en mensenrechtenorganisaties publiceerden bewijs dat sterk doet vermoeden dat Salman ontvoerd is door Tsjetsjeense veiligheidstroepen en onwettig wordt vastgehouden in Grozny.
Regelmatig worden activisten, journalisten en bloggers die kritiek uiten op Tsjetsjeniës waarnemend president Ramzan Kadyrov vastgezet of zelfs vermoord.
Aanval op vreedzame demonstrant!
Margarita Yudina werd tijdens een vreedzame demonstratie voor de vrijlating van oppositieleider Aleksei Navalny door een politieagent in haar maag geschopt. Ze viel op de grond, raakte gewond aan haar hoofd en moest behandeld worden op de spoedafdeling.
Toen Margarita te kennen gaf dat ze een klacht tegen de politie wilde indienen, begon de Russische overheid haar lastig te vallen. Zo liet een ambtenaar uit haar woonplaats weten dat hij 'vragen had over de leefomstandigheden' van Margarita’s vijftienjarige dochter, wat meestal een voorbode is van pogingen om een kind uit het ouderlijk gezag te ontzetten.
De overheid probeert daar vermoedelijk mee te bereiken dat Margarita afziet van verdere stappen tegen de politie.