|
|
T A I W A N |
|
|
Taiwan is een eiland ten oosten van het Chinese vasteland, ten zuidwesten van Japan en ten noorden van de Filipijnen. Als politieke entiteit bestaat Taiwan vooral uit het genoemde eiland, maar er zijn verder ook de eilanden Kinmen, Matsu, Wuqiu en de archipel van de Pescadores.
Taiwan ligt op de grens van de Filipijnse Plaat en de Euraziatische Plaat, waardoor er jaarlijks vele duizenden (vooral kleinere) aardbevingen voorkomen. De laatste grote aardbeving was op 21 september 1999, met een kracht van 7,3 op de Schaal van Richter. In februari 2016 was er ook een beving bij Kao-hsiung waarbij ruim 100 mensen omkwamen. Er zijn ook vulkanen maar deze zijn nauwelijks actief.
Van noord naar zuid ligt een grote bergrug waarvan de hoogste bergen tot zo'n 4000 meter reiken. Naar het westen dalen de bergen en eindigen in een laagvlakte die geschikt is voor de landbouw. Hier liggen ook de meeste steden en zijn de economische activiteiten geconcentreerd. 58% van het land is bedekt met bos en zo'n 20% is geschikt voor agrarische doeleinden.
Vanwege de hoge neerslag zijn er veel rivieren. Ze zijn niet geschikt voor de scheepvaart, maar spelen wel een rol bij de elektriciteitsvoorziening.
Taiwan kent acht Nationale parken. Een van de bekendste is Taroko National Park, vernoemd naar de Taroko Kloof. De naam Taroko betekent mooi en vol schoonheid. Volgens de overlevering zou lang geleden een stamlid van het lokale Truku-volk naar het einde van de kloof zijn gelopen, en bij het zien van de schoonheid van de Stille Oceaan zou hij Taroko geroepen hebben. De kloof en directe omgeving staan bekend als een bijna onuitputtelijke bron van marmer welke in de loop van miljoenen jaren is ontstaan door de druk van tektonische bewegingen. In het park bevindt zich ook de zogenaamde Mount Jade (Berg van Jade). De jade die hier wordt gedolven, komt alleen op Taiwan voor.
Het klimaat is tropisch en de gemiddelde jaartemperatuur schommelt rond de 22 graden. In de zomer, die duurt van juni tot september, zijn de temperaturen en de luchtvochtigheid hoog. In het midden en zuiden van het eiland is de invloed van de moesson minder.
Tussen juli en oktober komen overal cyclonen voor.
Politiek
Bij hun doortocht in de 16de eeuw gaven de Portugezen het eiland de naam Formosa (prachtig). De oorspronkelijke naam was Pakan.
De Nederlandse Vereenigde Oostindische Compagnie zal vanaf het begin van de 17de eeuw een aantal pogingen ondernemen om grip te krijgen op Taiwan, dit met het oog op handel met Japan.
In 1662 werd de VOC verdreven door de Chinezen. Taiwan werd daarmee een deel van het rijk van de Qing-dynastie. Maar door de laksheid van de Chinese regering was dit gebied in de 19de eeuw een plaats van geweld en wetteloosheid. In 1894 brak de Eerste Chinees-Japanse Oorlog uit en zo moest China Taiwan en nog een aantal kleinere eilanden afstaan aan Japan. Taiwan deed een vergeefse poging om zelf een bestuur op te zetten en bleef zo tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog onder Japanse heerschappij.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam Taiwan wederom in Chinese handen. Aanvankelijk als toezichthouder en vanaf 1948 (door de totstandkoming van het vredesverdrag met Japan) ook officieel. Deze evolutie werd echter niet toegejuicht door de Taiwanezen, die onder Japans regime een aparte status en een goed georganiseerde overheid en economie hadden gekend. De corruptie en het wanordelijke gedrag van de eerste gouverneur van China (Chen Yi) en diens militaire manschappen waren hieraan zeker niet vreemd. In de ogen van de Chinezen waren de Taiwanezen collaborateurs, terwijl omgekeerd de Taiwanezen walgden van de slechte manieren en organisatie van de Chinezen die gewoon weer een andere (maar minder 'beschaafde') kolonisator vormden. Reeds in februari 1947 (nog voordat het vredesverdrag met Japan was opgesteld) ging het dan ook verkeerd.
Aan het einde van de Chinese Burgeroorlog in 1949 vluchtten de Chinese nationalisten (Kwomintang) naar Taiwan, nadat de communisten de oorlog gewonnen hadden. Geen van beide regimes slaagde er in om Taiwan en het vasteland van China onder één regering en vlag te brengen.
Sinds eind jaren-80 krijgt Taiwan stilaan de status van een zelfstandige natie. Hiervoor was een grondwetswijziging nodig, die echter voor China zelf nog steeds onacceptabel is.
Onder Lee Teng-Hui wordt Taiwan een democratie. Bij de eerste volledig vrije verkiezingen in 2000 wint de oud-dissidente mensenrechtenadvocaat Chen Shui-bian van de Democratische Progressieve Partij (DPP). Onder zijn bewind wordt de Taiwanese politiek nog meer toegespitst op onafhankelijkheid in plaats van op hereniging, en wordt de Taiwanese identiteit, in tegenstelling tot de Chinese, benadrukt. Na de tweede democratische verkiezingen van 2008 kwam de Kwomintang opnieuw aan de macht met Ma Ying-jeou als president. Op 14 januari 2012 werd Ma herkozen. Als president zocht hij meer toenadering tot het vasteland van China.
In 2016 werd Ma opgevolgd door Tsai Ing-wen, van de DPP. Zij staat juist weer een onafhankelijker koers voor.
Hoe het ook zij, Taiwan wordt door de Volksrepubliek China nog steeds gezien als een opstandige provincie. Daar verklaart men herhaaldelijk dat er met geweld zal opgetreden worden wanneer Taiwan ooit eenzijdig de onafhankelijkheid uitroept. De regering in Peking hoopt Taiwan via het principe van "one country, two systems" en naar het voorbeeld van Hongkong weer bij zich te kunnen voegen.
In Taiwan bestaat daar echter maar weinig draagvlak voor, daar de bevolking zich grotendeels als "Taiwanees" beschouwt. Intern woedt de discussie vooral tussen voorstanders van een formele zelfstandigheidsverklaring en personen die de status quo willen behouden. In ieder geval stelt Taiwan zich naar alle maatstaven als een onafhankelijk land op en onderhoudt volledige diplomatieke relaties met verschillende (kleinere) landen. Ondertussen schort (Volksrepubliek) China alle betrekkingen op met een land dat Taiwan/de Republiek China erkent, waardoor geen enkel economisch relevant land diplomatieke banden durft aan te gaan. Taiwan heeft wel met meer dan 140 landen niet-officiële relaties.
Al 31 jaar vast na oneerlijk proces!
Chiou Ho-shun kreeg in 1989 de doodstraf omdat hij twee moorden gepleegd zou hebben. Hij werd tijdens het politieverhoor zwaar gemarteld. De bekentenissen die hij toen aflegde -en later introk- werden gebruikt om hem te veroordelen. Chiou zit al 31 jaar in de dodencel en het gaat zeer slecht met zijn gezondheid. Hij kan elk moment worden geëxecuteerd.
Bewijs zoals een wapen of vingerafdrukken zijn nooit gevonden. In 1993 kwamen de verhoortapes boven water. Daarop was te horen hoe Chiou werd gemarteld. Maar zijn gedwongen bekentenis werd niet verworpen. Enkele politieagenten gaven in 2003 bovendien toe dat een andere gevangene vlak voor zijn executie de moorden had bekend.
Tonghzi
Het afgelopen decennium is Taiwan het hart geworden van queer Azië. Sinds 2003 organiseert Taipei jaarlijks de grootste pride-parade van de regio voor tongzhi, de genderneutrale term die in Taiwan wordt gebruikt voor lhbti+ mensen. In mei 2019 werd Taiwan het eerste Aziatische land dat het homohuwelijk legaliseerde. Het is in grote steden als Taipei en Kaohsiung inmiddels normaal om stellen van hetzelfde geslacht hand in hand te zien lopen. De Taiwanese samenleving heeft een lange weg afgelegd sinds de Tongzhi Hotline Association, Taiwans oudste officieel geregistreerde lhbti+-organisatie, haar werk begon nu 22 jaar geleden.
Het legaliseren van het homohuwelijk was geen sociaal wondermiddel voor de volledige acceptatie van seksuele minderheden, maar het heeft hun zichtbaarheid zeker vergroot.
In mei 2020 ondervroeg de Taiwan Equality Campaign meer dan duizend mensen over de gevolgen van de wetgeving rondom het homohuwelijk. 93 procent van de respondenten gaf aan zich niet persoonlijk getroffen te voelen, terwijl slechts 28 procent vond dat er sprake was van negatieve maatschappelijke effecten. Terwijl de sociale acceptatie van tongzhi onder vrienden, collega′s en politici meer dan 60 procent bedraagt, blijft de grootste uitdaging de acceptatie van ouders: 47 procent van hen noemt homoseksualiteit onaanvaardbaar. Zo merkt Georgia Kuo, oprichter van de oudervereniging Loving Parents of lhbti+ Taiwan en moeder van een transgenderkind op dat ze de afgelopen zestien jaar vooral moest werken aan het bevorderen van begrip onder Taiwanese ouders van tongzhi-kinderen. Van degenen die open zijn geweest tegenover hun familie, wordt ruim 80 procent door de ouders geaccepteerd. Een hele vooruitgang, maar niettemin durven veel tongzhi′s het niet aan hun ouders te vertellen.
Taiwan heeft sinds de democratisering eind jaren 80 na bijna veertig jaar repressief bewind het koloniale juk razendsnel van zich afgeschud. De openstelling in de jaren 90 legde de noodzakelijke sociaalpolitieke basis voor Taiwan als voorloper in Azië op het gebied van lhbti+-rechten. Deze vooruitgang maakt deel uit van een grotere strijd van het land om zich als positieve kracht in de wereld staande te houden naast een gigantisch buurland dat hun onafhankelijke status grotendeels niet erkent.
In 2016 werd een openlijke pro-tongzhi-president gekozen, wat mogelijk was door de kracht van de democratie en het maatschappelijk middenveld.
Voor de jongere generatie, die is opgegroeid met onderwijs over gendergelijkheid, is het homohuwelijk niets abnormaals. Mensen hebben geaccepteerd dat twee mannen of twee vrouwen nu in Taiwan kunnen trouwen. Het is de wet van het land, ook al hebben sommigen nog steeds tegenstrijdige gevoelens over homoseksuele relaties.
Taiwan is in veel opzichten het Nederland van Azië: het zijn de eerste landen in Europa en Azië die het homohuwelijk legaliseerden. Hoewel het in Nederland over het algemeen gemakkelijker is om tegenover je familie uit de kast te komen.
Sinds 2009 werkt de Taiwanese alliantie ter bevordering van burgerlijke partnerschapsrechten (TAPCPR) samen met Marriage Equality Coalition en andere actiegroepen om meer aandacht te krijgen voor het homohuwelijk en het te legaliseren. In 2014 vertegenwoordigde advocaat Victoria Hsu van TAPCPR Chia-wei Chi, de vader van het tongzhi-activisme in Taiwan, bij zijn verzoek om herziening van de grondwet. In mei 2017 was er een doorbraak, toen de hoogste rechtbank van Taiwan oordeelde dat het ongrondwettelijk was om stellen van hetzelfde geslacht te verbieden met elkaar te trouwen. Christelijke groeperingen protesteerden wel fel tegen het wijzigen van de definitie van het huwelijk in het burgerlijk wetboek. Na een strijd van twee jaar en een referendum over het homohuwelijk nam het Taiwanese parlement in mei 2019 een enigszins gecompromitteerde wet aan voor homoseksuele stellen, met een ongebruikelijke clausule die Taiwanese homoseksuelen alleen toestaat om met medeburgers te trouwen dan wel met een partner uit een land waarvan de regering
het homohuwelijk eveneens erkent.
Het is nu alle hens aan dek om de regering bewust te maken van de juridische obstakels die deze speciale wet heeft opgeworpen en hen te vragen hun interpretatie aan te passen. Recentelijk heeft de Taiwanese regering aangekondigd dat ze bezig is met het herzien van de trans- nationale huwelijksregels. Er is dus hoop. Ondertussen bleek dat slechts 33 procent van de respondenten de transnationale uitsluitingen rechtvaardig vindt.
Terwijl China hard optreedt tegen openbare lhbti+-evenementen en maatschappelijke groeperingen op dit vlak, hebben burgers in Taiwan het recht zich tegen de regering te verzetten. Een groot voorvechter van de progressieve aanpak is parlementariër Freddy Lim. Behalve voorstander van het homohuwelijk is hij ook tegen de doodstraf en voor de legalisatie van marihuana.
Als eerste Aziatische land dat het huwelijk inclusiever maakt, bereidt Taiwan de weg voor andere landen in Azië.
China 2021
Daags nadat 13 Chinese gevechtsvliegtuigen over Taiwan scheerden, kwam er ook nog de boodschap dat het nastreven van Taiwanese onafhankelijkheid oorlog zou betekenen.
De Chinese communistische partij heeft er nooit geheimzinnig over gedaan dat ze een militaire represaille niet zou schuwen om Taiwan onder controle te krijgen. China beschouwt het eiland immers als eigen grondgebied en als een opstandige provincie. Het woord oorlog was daarbij echter nog niet eerder gevallen.
Of Peking concrete aanwijzingen had voor nieuwe stappen naar onafhankelijkheid door Taiwan was niet duidelijk. De dreiging lijkt eerder gericht tot de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. De betrekkingen waren immers onder zijn voorganger Trump ernstig bekoeld geraakt, mede door omvangrijke wapendeals en diplomatieke bezoeken aan Taipei. Op het internationale toneel zijn de meest in het oog springende kwesties de aanhoudende handelsoorlog en de aanpak van het coronavirus. Binnen China wordt juist Taiwan vaak aangehaald als de gevoeligste kwestie voor de betrekkingen met de VS.