|
|
Z U I D - A F R I K A |
|
|
Zuid-Afrika is een land dat, zoals de naam al doet vermoeden, aan de zuidpunt van Afrika ligt. Het land grenst in het noorden aan Namibië, Botswana en Zimbabwe en in het oosten aan Mozambique en Swaziland. De onafhankelijke staat Lesotho wordt in zijn geheel door Zuid-Afrika omsloten. De kustlijn is bijna 2800km lang.
Het binnenland is één grote hoogvlakte, de kustvlakte is eerder smal.
Zuid-Afrika heeft met meer dan 20.000 verschillende soorten planten, zo'n 10% van alle bekende plantensoorten op Aarde!
De Grote Vijf is de naam voor de vijf grootste dieren die men graag voor de camera heeft: de olifant, de leeuw, de buffel, de luipaard en de neushoorn.
De benaming is eigenlijk uit de jacht afkomstig, maar wordt nog steeds met name in de toeristensector veel gebruikt.
Over het algemeen heeft Zuid-Afrika een warm gematigd klimaat met weinig neerslag en veel zon. Doordat Zuid-Afrika op een hoog plateau ligt, kent het veel verschillen tussen de gemiddelde temperaturen in zuid en noord.
Zuid Afrika is een droog land: de temperaturen liggen immers doorgaans hoog en de luchtvochtigheid is laag, waardoor de verdamping hoog is. Dit is de oorzaak van een groot milieuprobleem in Zuid-Afrika: het tekort aan zoet water. Bovendien heeft Zuid-Afrika weinig meren en rivieren en verbruiken de mensen veel meer water dan er is. Ook wordt er van het al het weinige beschikbare water veel vervuild door de landbouw en de steden.
Politiek
Zuid-Afrika wordt als één van de verwantschapslanden genoemd, d.i. de landen die ooit (gedeeltelijk) door Nederland gekoloniseerd werden.
In de jaren '90 eindigde de apartheid. Toenmalig President de Klerk liet de bekende anti-apartheidsactivist Nelson Mandela vrij op 11 februari 1990, en in 1994 werden er voor het eerst algemene verkiezingen voor alle rassen gehouden, leidend tot een bestuur van het (overwegend zwarte) ANC, eerst onder leiding van Mandela, later onder die van Thabo Mbeki. De nieuwe regering voerde een beleid om de ongelijkheden van het verleden te beëindigen. Sinds 1996 is een nieuwe grondwet in werking.
Zuid-Afrika is nog steeds een land met zeer grote tegenstellingen tussen arm en rijk. Bovendien heeft het het hoogste percentage HIV-besmetten van de wereld. Volgens de vele critici overal in de wereld is het vooral aan het falende regeringsbeleid toe te schrijven dat de AIDS-epidemie zo ver uit de hand kon lopen.
Anno 2006 verloor het ANC een groot deel van haar aanhang. Toch haalde het nog een nipte meerderheid. Zuid-Afrika zakte in de index van de menselijke ontwikkeling van de 85ste naar de 120ste plaats.
Naast de AIDS-epidemie wordt misdaad in Zuid-Afrika als een nationale crisis beschouwd. Volgens een onderzoek uit 1997 heeft bijna 15 procent van de ondernemingen die deelnamen, nieuwe investeringen gestaakt wegens de hoge misdaadcijfers. Meer dan twee derde heeft geklaagd over inbraken en autodiefstallen.
Misdaad wordt volgens het onderzoek ook als een persoonlijke bedreiging beschouwd. Twintig procent van de ondernemingen hebben in de twee jaar onderzoek medewerkers als gevolg van moord verloren. Bij 47 procent van de ondernemingen hebben bestuurders of hoogopgeleiden het land wegens het misdaadprobleem verlaten.
In 1995 waren de moordcijfers in Zuid-Afrika reeds de hoogste ter wereld: er werden gemiddeld twee mensen per uur vermoord. De provincies Gauteng en West-Kaap worden het meest geraakt en Johannesburg wordt in dit verband zelfs als de "moordhoofdstad" van de wereld genoemd.
Handel in verdovende middelen viert sedert het einde van de apartheid eveneens hoogtij in het land. Kaapstad dient nu naast Lagos (Nigeria) als een hoofdinvoerhaven voor verdovende middelen in Afrika. Zuid-Afrika is zelfs de grootste producent van hasj geworden, een triest record.
De algemene verkiezingen in Zuid-Afrika vonden plaats op 22 april. De stembusgang werd een van de boeiendste sinds het einde van het apartheidsregime in 1994. De zowat 22 miljoen kiesgerechtigde Zuid-Afrikanen kozen een nieuw federaal parlement en negen provinciale parlementen. De verkozen parlementsleden kozen daarna zelf de nieuwe president.
Hoewel hij beschuldigd werd van onder meer corruptie en oplichting, was ANC-leider Jacob Zuma dé grote favoriet om president te worden. Zuma ontkende overigens alle beschuldigingen.
Toch werd er voor het ANC tegenstand verwacht van een groep aanhangers van ex-president Thabo Mbeki, die zich vorig jaar van het ANC afscheurden en een eigen partij (Congress of the People, COPE) hadden opgericht.
Mbeki moest in september vorig jaar ontslag nemen als president. Hij werd beschuldigd van inmenging in het proces tegen Zuma. Kgalema Motlanthe volgde hem op. Het hooggerechtshof verwierp ook de aanklachten tegen Zuma. Maar in januari van dit jaar verbrak het hof van beroep in Bloemfontein dat vonnis, waardoor het proces tegen Zuma mag worden overgedaan. De zaak is voorzien voor augustus. Zuma heeft al gezegd dat hij zal aftreden als president als hij schuldig wordt bevonden.
Uiteindelijk zou de regeringspartij ANC net geen tweederde meerderheid behalen -wat nodig is om de grondwet te kunnen wijzigen. Het nieuw verkozen Zuid-Afrikaanse parlement komt op 6 mei in buitengewone zitting bijeen om Zuma tot nieuw staatshoofd aan te duiden.
Maar wie is president Zuma eigenlijk?
Jacob Zuma (1942) was vicepresident van Zuid-Afrika en is sinds 18 december 2007 voorzitter van het ANC. Hij behoort tot de grootste zwarte bevolkingsgroep van Zuid-Afrika, de Zoeloes, dit in tegenstelling tot de voormalige presidenten Mbeki en Nelson Mandela die tot de Xhosa behoren. In de beginjaren was hij lide van de gewapende militie van het ANC. In 1963 werd hij gearresteerd en zat 10 jaar gevangen op Robbeneiland. Na zijn vrijlating was Zuma eerst ondergronds actief voor het ANC in Zuid-Afrika. In 1975 verliet hij Zuid-Afrika en ging in ballingschap, eerst naar Swaziland en Mozambique, later naar Zambia. In 1990 keerde hij terug naar Zuid-Afrika waar hij deelnam aan de onderhandelingen tussen het ANC en de blanke regering van De Klerk.
Zuma werd in 1999 door Thabo Mbeki tot vicepresident van Zuid-Afrika benoemd, maar moest in 2005 aftreden wegens verdenking van corruptie.
Op 18 april 2002 werd in Zuid-Afrika op initiatief van Zuma de 'Morele Heropbouwbeweging' opgericht. Doel van de beweging was ethiek terug te brengen in de samenleving en het aantal misdrijven te verminderen. Volgens Zuma was ethiek geen taak van de regering, maar van elk lid van de samenleving. Het feit dat Zuma dit initiatief leidde, stuitte in Zuid-Afrika op verzet. Men achtte Zuma, die toen al onder vuur lag wegens o.a. corruptie en die er meerdere vrouwen op nahield, niet de meest geëigende persoon voor het propageren van ethiek!
Zuma is ondanks alles erg populair bij de zwarte bevolking in Zuid-Afrika. Tot op heden werd hij nooit veroordeeld noch vrijgesproken. In oktober 2000 vroeg het Openbaar Ministerie van Zuid-Afrika toestemming van Mbeki om een onderzoek te starten naar Zuma en de met hem bevriende zakenman Schabir Shaik. Shaik en Zuma werden verdacht van corruptie. Shaik had altijd goede contacten onderhouden met de voorheen blanke regering en zocht nieuwe invloedrijke contacten binnen het ANC, contact dat hij vond in de persoon van Zuma. Op 2 juni 2005 werd Shaik schuldig bevonden aan corruptie en veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf. Zuma echter wist de dans te ontspringen.
Hoewel het proces niet tegen Zuma gericht was, ontstond er veel commotie rond zijn persoon. Op 14 juni 2005 werd Zuma zelfs door president Mbeki 'van al zijn verantwoordelijkheden als vicepresident ontheven'.
Op 6 december 2005 werd Zuma aangeklaagd wegens verkrachting door Fezeka Kuzwayo, een HIV-positieve vrouw en dochter van een overleden vriend van Zuma. Bij de rechtszaak verklaarde Zuma dat hij weliswaar gemeenschap had gehad met Kuzwayo, maar dat de gemeenschap met wederzijds goedvinden had plaatsgevonden en dat hij nadien een douche (!) genomen had om de kans op een AIDS-besmetting te verkleinen. Zuma kreeg wel van de rechtbank te horen dat hij onverantwoordelijk gehandeld had door zonder condoom gemeenschap te hebben gehad met een HIV-positieve vrouw. Fezeka Kuzwayo werd na haar aanklacht dermate zwaar bedreigd door Zuma-aanhangers dat zij Zuid-Afrika ontvluchtte en in augustus 2006 in Nederland politiek asiel vroeg en kreeg.
Op 28 december 2007 werd Zuma gedagvaard voor het hooggerechtshof en de aanklachten luidden: het aannemen van steekpenningen, fraude, witwas- en gangsterpraktijken. Zuma's proces vond plaats op 4 augustus 2008, maar werd onwettig verklaard wegens procedurefouten. Zuma zelf zou oneerlijk behandeld geweest zijn! Plots werd de positie van Mbeki onhoudbaar, met het gekende gevolg.
Zuid-Afrika kampt met een gigantisch drugsprobleem
Steeds meer jongeren raken er verslaafd en belanden zo in de criminaliteit. De afkickcentra schieten er dan ook als paddenstoelen uit de grond. Dat van Noupoort in de provincie Noord-Kaap bijvoorbeeld is berucht om zijn keiharde aanpak. Enkele jaren geleden haalde het alle kranten, toen twee patiënten de behandeling niet overleefden. Noupoort is een echt spookdorp, de laatste kans voor een honderdtal drugsverslaafden en criminelen. Voor de publieke opinie is het echter een zieke plek die dient gesloten te worden.
Maar het 'kamp' bestaat nog altijd. De excentrieke pater Sophos, die zo'n twintig jaar geleden Noupoort Christian Care Centre oprichtte, gelooft meer dan ooit in zijn controversiële aanpak. "Voor drieduizend euro en twee jaar van hun leven schenk ik ten dode opgeschreven jongeren een nieuw leven," beweert hij. De cijfers zijn dan ook spectaculair: slechts één op de twintig hervalt na het afkickprogramma in Noupoort, een programma dat meer weg heeft van een uitputtingsslag, met duizenden sit-ups en allerlei variaties daarop! En de behandeling is al even erg: Noupoort wordt daarom eerder gezien als een gevangenis dan als een centrum waarin mensen worden voorbereid op een nieuw leven in de maatschappij.
De Phelophepa Health Train
Rotte tanden, slechte ogen, hoesten, kuchen, etterende wonden, in Zuid-Afrika zijn dit doorgaans geen prioriteiten, maar ongemakken waar je bij gebrek aan tijd en geld mee leert leven.
Dankzij deze trein wordt er om de twee jaar wél aandacht aan die zaken besteed. Wanneer de trein voorbijkomt, krijgen honderden mensen hier de komende dagen de basiszorg waar wij niet meer bij stilstaan. Als ze geluk hebben en op tijd het begeerde stickertje opgeplakt krijgen waarop een oog, een rij tanden of een stethoscoop afgebeeld is, zullen ze door een echt team verzorgd worden. Wie zo'n ticket kan bemachtigen, weet dat hij of zij nog diezelfde dag geholpen wordt. De anderen moeten de volgende dag of de dag daarop gewoon opnieuw hun kans wagen...
Nauwelijks een week eerder is het spoor nog overwoekerd door gras en onkruid. Nu wordt de buurt een tijdelijk bruisend dorp. Iedereen wil immers geholpen worden want in normale omstandigheden is een dokter niet te betalen, laat staan een bezoek aan het dichtstbijzijnde ziekenhuis, dat vaak honderd kilometer verderop ligt.
Dokter Giles is het hoofd van de oogkliniek. Vijftien jaar geleden ontwikkelden enkele oogheelkundestudenten uit Stellenbosch deze trein als hun studentenproject. Na een oogtest kunnen de mensen de volgende dag al hun bril ophalen. De prijs? Slechts twee euro. En ze mogen zelf de montuurkleur kiezen.
"Albino's hebben vaak veel gezichtsproblemen," vertelt dokter Giles. "Ze worden op school gepest omdat ze zogenaamd achterlijk zijn. Maar het enige probleem is dat ze de les niet kunnen volgen omdat ze zo moeilijk kunnen lezen."
Negen maanden per jaar rijdt de Phelophepa Healh Trein door het Zuid-Afrikaanse platteland om de plaatselijke bevolking basiszorg aan te bieden. Er is een oogkliniek, een tandkliniek, een apotheek. Een team van 19 vaste dokters en 37 laatstejaarsstudenten geneeskunde, tandheelkunde, farmacie en psychologie is er van 's morgens vroeg tot 's avonds laat in de weer.
Elke week stopt de trein op een andere plek. Gemiddeld worden zo'n 1200 mensen per week, 40.000 per jaar, geholpen. De prijs van een consultatie wordt bewust laag gehouden en varieert tussen vijf en dertig rand (0,5 en 2,5 euro). De werkingskosten worden voor 70% betaald door Transnet, het treinnetwerk van de overheid. Het project wordt verder nog gesponsord door allerlei verenigingen en personaliteiten, onder wie aartsbisschop Desmond Tutu en zijn vrouw Leah.
Noxolo Nogwaza, een Zuid-Afrikaanse lesbienne en mensenrechtenactiviste werd op 24 april 2011 verkracht, geslagen en vermoord omwille van haar geaardheid. Nu, meer dan twee jaar later, is er nog steeds geen vooruitgang geboekt in het onderzoek en blijven de daders op vrije voeten.
Het klimaat van straffeloosheid werkt geweld tegen en discriminatie van holebi’s en transgenders in Zuid-Afrika verder in de hand. In de wetgeving worden deze seksuele minderheden wel beschermd, maar in de praktijk is daar niets van te merken. In het afgelopen jaar werden in Zuid-Afrika minstens 7 mensen vermoord omwille van hun seksuele geaardheid.
Onze schrijfactie voor november: vrouwen en meisjes in levensgevaar!
In Zuid-Afrika is de moedersterfte erg hoog. Heel wat vrouwen sterven er tijdens hun zwangerschap en tijdens of net na de bevalling.
Per 100.000 geboorten in Zuid-Afrika sterven er maar liefst 269 moeders. In het district Gert Sibande bijvoorbeeld is de moedersterfte in de afgelopen jaren zelfs nog toegenomen. Triest, vooral als je weet dat heel wat van deze sterfgevallen perfect te voorkomen zijn.
Discriminatie in de gezondheidszorg, beperkte budgetten en slechte transportmogelijkheden waardoor zwangere vrouwen soms uren onderweg zijn voor een medisch onderzoek of voor de bevalling, zorgen ervoor dat de seksuele en reproductieve rechten van meisjes en vrouwen niet worden gerespecteerd. Bovendien hebben vrouwen vaak weinig vertrouwen in het ziekenhuispersoneel door het gebrek aan respect en confidentialiteit. Jonge meisjes krijgen daarenboven vaak onvoldoende seksuele opvoeding.
Chair of the Inter-Ministerial Task Team on Service Delivery
Pravin Gordhan
Pretoria, 0001
Zuid-Afrika
(posttarief: 0,77€)
(Boom, ... November 2014)
Dear Minister Gordhan,
Pregnant women and girls face many risks in relation to maternal health in rural areas in South Africa.
Even though many advances have been made in combating preventable maternal deaths, it is shocking to learn that maternal mortality has more than doubled in Gert Sibande District in one year time.
As the authorities have obligations to respect, protect and fulfill women and girls' health and their sexual and reproductive rights, all kind of barriers interfering with their access to health services, education, information, contraception and family planning should be removed. Unfortunately these barriers do exist.
Therefore, dear Minister, I would like you to implement a multi-department approach to combatting maternal mortality and morbidity, HIV/AIDS and gender-based discrimination.
Yours sincerely,
(Naam, adres en handtekening)
Minister Gordhan,
Zwangere vrouwen en meisjes lopen heel wat risico's voor wat betreft aangepaste kraamvoorwaarden in landelijke streken van Zuid-Afrika.
Zelfs indien er al grote vooruitgang is geweest in de strijd tegen moedersterfte die had kunnen vermeden worden, is het nog steeds schokkend om vast te stellen dat moedersterfte meer dan dubbel zoveel voorkomt in Gert Sibande District op één jaar tijd.
Vermits de overheid de verplichting heeft om de gezondheid van vrouwen en meisjes en hun seksuele en reproductieve rechten te respecteren, beschermen en vervullen, dient al wat hen de toegang belemmert tot gezondheidsdiensten, educatie, informatie, contraceptie en familieplanning te worden weggenomen. Spijtig genoeg bestaan deze belemmeingen wel degelijk.
Daarom, Mijnheer de Minister, had ik graag gezien dat u over de verschillende departementen heen een strategie zou uitdokteren om gebrekkige kraamvoorwaarden en moedersterfte, HIV/AIDS en discriminatie van geslacht een halt toe te roepen.
Hoogachtend,